پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

مسئله وحي قرآني يكي از مباحث زيربنايي قرآن كريم است، چرا كه هرگونه باور و استناد به آيات قرآن نيازمند اثبات وحياني بودن آن است. در صورت انكار وحيانيت قرآن، بسياري از مباحث مهم خدشه‌دار مي‌شود؛ بنابراين ضروري است نظريات مختلف دربارۀ وحي قرآني بررسي و به نظريه صحيح در اين زمينه، دست پيدا كرد. عبدالكريم سروش، ضمن پذيرش الهي بودن قرآن كريم، نظرياتي دربارۀ وحي قرآني مطرح مي‌كند. وي از طرفي وحي را تجربه ديني پيامبر دانسته كه متأثر از پيرامون وي و دائماً در حال تكامل است و از سوي ديگر وحي را رؤياي رسولانه تبيين كرده كه در آن پيامبر معارفي را در عالم رؤيا دريافت مي‌كند كه نياز است براي فهم مراد اين معارف دست به تعبير زد. در ادامه سروش بسياري از معارف قرآني را عرضي دانسته كه نيازي به ايمان و الزامي به تبعيت از آن براي مسلمانان وجود ندارد. صاحب اين نظريه همچنين معارف وحياني را اقلي و نيازمند تكامل دانسته است. در پايان‌نامه حاضر تلاش مي‌شود با روش توصيفي تحليلي، به بررسي لوازم ديدگاه-هاي سروش بر مرجعيت وحي قرآني پرداخته شود. در اين راستا ويژگي‌هايي كه سروش براي وحي مطرح مي-كند، در دودسته ويژگي‌هاي مرتبط با فاعل وحي و ويژگي‌هاي مرتبط با محتواي وحي تقسيم و مورد بررسي قرار مي‌گيرد. باور به تجربه ديني و رؤيا بودن وحي قرآني و يا عرضي و اقلي بودن آيات قرآن كريم، همچنين تأثيرپذيري قرآن كريم از شخصيت اقتدارگراي پيامبر اكرم، لوازمي نظير بشري شدن و انكار الهي بودن قرآن كريم، سلب اعتبار و اعتماد مردم نسبت به محتواي قرآن، ازبين‌رفتن ضمانت اجرايي، محدوديت و نقض قرآن را در پي دارد كه مهم‌ترين لازمه اين موارد، انكار مرجعيت وحي قرآني است.