پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

علوم قرآني اصطلاحي است در باره مسائلي مرتبط با شناخت قرآن و شئون مختلف آن. مسئله اصلي در اين پايان نامه بررسي تطبيقي اين سه موضوع مهم و محوري علوم قرآني (ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه و اعجاز) از ديدگاه دو دانشمند مطرح جهان اسلام استاد معرفت درمذهب شيعه وبدرالدين زركشي درمذهب شافعي مورد تتبع وباز بيني قرار گرفته است. اين كار بوسيله كتاب هاي ايشان مانند التمهيد جلد هاي دوم و سوم وچهارم و البرهان في علوم قرآن جلد دوم صورت پذيرفته است. بدست آوردن حكم شرعي وابسته به نسخ است. با اعلام حكم جديد، از پايان يافتن حكم پيشين خبر داده و به اصطلاح آن را نَسخ كرده است . «محكم» به آياتي از قرآن گفته مي‌شود كه معناي آنها به قدري روشن است كه نمي‌توان معناي ديگري براي آنها در نظر گرفت و «متشابه» آيه‌اي است كه احتمالات مختلفي براي معناي ظاهري آن وجود دارد. جهان شمولي و زمان شمولي قرآن نشانه جاودانگي آن است. كه به دليل ويژگي خاص الفاظ ومحتواي دقيق وعميق آن مي‌باشد. در نهايت مي توان به وجوه اشتراك آن ها از جمله اينكه هر دو تخصيص و تقييد را شامل نسخ نمي دانند و هر دو راسخان در علم را داناي به متشابهات مي دانند . همچنين هر دو اعجاز قرآن را مربوط به همه وجوه قرآن مي دانند. اما وجوه افتراق آن ها اينكه استاد معرفت نوآوريهاي بسياري دربيان نسخ مشروط و تمهيدي همچنين در بحث محكم ومتشابه و اعجاز دارد. و درنهايت زركشي به امكان نسخ اعتقاد دارد ولي استاد معرفت با تغيير نگرش به عدم نسخ در قرآن معتقد شدند.