پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قرآن كريم داراي سطوح و لايه‌‌هاي متنوع عرضي، طولي وسرشار از پيچيدگي‌هاي زباني و معاني است. واژگان قرآن جداي از معناي اساسي و مستقل خود، تحت تاثير سياق، داراي معاني جديد مي‌شوند و معناشناسي به عنوان دانشي كه به مطالعه‌ي علمي معنا مي‌پردازد، رابطه‌ي يك واژه با واژگان ديگر در يك متن را به دست مي‌آورد. از بين مكاتب معنا شناسي، مكتب بُن، مورد انتخاب توشيهيكو ايزوتسو بوده كه تجربه خوبي در حوزه‌ي مطالعات قرآني كسب كرده است. واژه‌ي ايمان در جهان‌بيني و فرهنگ قومي عرب جاهلي، به معناي «آرامش قلبي و اعتماد» كاربرد داشته است. اين واژه‌ با مشتقاتش 811 بار در قرآن به كار رفته است...با جستجوي مترادف‌ها و متضادهاي نسبي واژه‌ي «ايمان » و يافتن كلمات و عبارت‌هاي «فعّال» كه در استواري مفهوم ايمان نقش دارند و نيز عبارت‌هاي «منفعل» كه از ايمان نتيجه مي‌شوند و لوازم آن‌كه در ايجاد معناي نسبي اوليه « ايمان » نقش دارند؛ راه براي ترسيم «ميدان‌هاي معناشناسي» و رسيدن به جهان‌بيني قرآن در مورد ايمان هموار گرديد.در جهان‌بيني ايمان در قرآن راستگويي، از مهم‌ترين واژه‌هايي است كه جهان‌بيني توحيد محور قرآن را بيان مي‌كند و آن را از جهان‌بيني اعراب جاهلي ممتاز مي‌سازد.از ديگر ويژ‌گي‌هاي اين جهان‌بيني، اين است كه ايمان در قرآن، مصاديق جديدتر و گسترده‌تري را در حوزه انسان با خدا، دين و پيامبر پيدا مي‌كند. تعريف ايمان در قرآن از ديدگاه معنا شناسانه عبارت است از « ايمان تصديق تنها يا همراه با التزام عملي به اموري غيبي، مانند خدا و آخرت است كه بارها در قرآن مطرح شده است...»