پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در آثار فقها و محدثان اخبار و احاديث زيادي وجود دارد كه مسلمانان را به وصيت سفارش مي كند و گاه شدت تاكيد به اندازه اي است كه بعضي از فقها قائل به وجوب وصيت شده اند كسي نيست از فقها و حقوقدانان كه در اساس وصيت اشكال كرده باشد وصيت هم به عين و هم به منافع جايز است وصيت به عين فرقي نمي كند عين باالفعل باشد يا باالقوه و نيز وصيت به منافع مي تواند منافع هميشگي يا موقت باشد نكته بسيار مهم در وصيت كه جزء ذات وصيت هست قيد پس از مرگ است اما نكته چالش بر انگيزي كه مورد اختلاف فقها قرار گرفته اين است كه آيا منجزات مريض هم ملحق به وصيت است و نسبت به ثلث اموال متوفي نافذ است يا خير منجزات مريض عنوان مستقل از وصيت بوده و مثل ساير تصرفات انسان سالم از اصل اموال برداشته مي شود .منجزات به معني وفا كردن به وعده و انجام كار و قطعيت بخشيدن به آن است منظور از مريض هم يا مرض مخوف يعني مقارن با موت كه نوعا منتهي به مرگ مي شود يا غير مخوف مثل سل يا سرطان و .. مي باشد مريض در مرض متصل به موت به دو صورت در اموال خود تصرف مي كند بصورت معوض يا غير معوض در صورت اول اختلاف نظري وجود ندارد كه تصرفات او مثل انسان سالم از كل مال نافذ است اما در صورت تصرفات غير معوض يا اين تصرفات به نحو محاباتي يا تبرعي در اموال خود بوده يا بصورت اقرار به مالي بر عليه خود يا ديني، در اين قسم يعني تصرفات غير معوض بحثهاي فراواني بين فقها و حقوقدانان انجام گرفته كه بعضي اين تصرفات مريض را مانندوصيت دانسته و گفته اند از ثلث اموال نافذ است ولي برخي ديگر از فقها و حقوقدانان ادله آنها را (مبني بر محجور بودن مريض) رد كرده و گفته اند مريض آزادي عمل دارد و مثل زمان صحت مي تواند در اموال خود حتي به صورت غير معوض تصرف كند. درنهايت اثبات مي شود كه مرض متصل به موت بنابر نظر بيشتر فقها حكم ساير تصرفات مالك در اموال خود را دارد.