پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده پژوهشگر در پژوهش حاضر كوشيده است تا پيامد‌هاي تغافل را با تكيه بر آيات و روايات در روابط اجتماعي تبيين كند. يكي از مباحث اساسي در اسلام و هدف بعثت انبيا و اوليا كامل كردن اخلاق و تربيت در انسان‌هاست، يكي از اين اصول اخلاقي و تربيتي، اصل تغافل است. تغافل يعني چشم‌پوشي عمدي، ناديده گرفتن، خود را به غفلت زدن و غافل جلوه دادن با وجود آگاهي. تغافل از روش‌‌هاي قابل توجه در تربيت و يكي از اصول مهم زندگي آرام و خالي از دغدغه است كه در عرصه‌‌هاي گوناگون حيات بشري از اهميت بالايي برخوردار مي باشد و هدف اين روش تربيتي، جلوگيري از تكرار خطا و شكوفايي استعداد‌هاي دروني است. حال اين سؤال مطرح مي‌شود كه تغافل در روابط اجتماعي افراد چه تاثيري دارد؟ و روش قرآن و سبك زندگي پيامبر صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم و ائمّه عليهم‌السلام در اين زمينه چه مي‌باشد؟ پژوهش حاضر سعي دارد تا با مراجعه به منابع قرآني، روايي و اخلاقي و از طريق فيش‌برداري از اين منابع به مفهوم‌شناسي تغافل، تبيين انواع و آثار تربيتي آن در روابط اجتماعي بپردازد. يافته‌ها حاكي از اين است كه تغافل با هدف اصلاح رفتار به كار مي‌رود. اگر خطا ناچيز باشد و متربي بر خطا اصرار نورزد و عزت نفس وي حفظ گردد. آثار تربيتي ارزشمندي در خانواده و در اجتماع مانند حفظ كرامت، تكريم شخصيت، ايجاد فضاي آرامش‌بخش و اعتماد، زمينه‌سازي اصلاح رفتار، رفع ناگواري‌ها و سختي‌ها و افزايش تفاهم و تحكيم روابط و... را در پي خواهد داشت. و در نهايت مسير زندگي را به سوي موفقيت و پايندگي سوق مي‌دهد و صلابت و سلامت اجتماع را تضمين مي‌كند. اما گاهي انسان سبك زندگي خويش را بر مبناي تغافل و غفلت‌ورزي آگاهانه برگزيده است، كه ديگر نمي‌توان آن را يك ويژگي مثبت برشمرد و نتيجه‌اي جز انحطاط و سقوط به دنبال ندارد. چنين انساني به مرتبه‌ي پايين‌تر از حيوان تنزل پيدا مي‌كند. و همچنين زمينه بروز و استمرار گناه بيشتر را براي خود و جامعه فراهم مي‌كند و با تغافل نسبت به دشمنان و جاهلان و مجرمان جامعه را به تدريج به قهقهراي ضلالت، گمراهي، انحطاط و سقوط مي‌كشاند.