پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

معارف ديني؛ با روش‌هاي گوناگون «استدلال، پرسش و پاسخ، تمثيل و تشبيه، داستان و ...» و در قالب موضوعات متعدّد «اعتقادي، اخلاقي و عبادي» در قرآن مطرح شده‌اند، براي فهم بهتر اين معارف (با توجّه به گستردگي غير قابل وصفشان؛ در الفاظ محدود) نياز به تفسير آن‌ها؛ ضرورت دارد، همين نياز موجب شده، در طول تاريخ، تفسيرهاي زيادي با شيوه‌هاي مختلف؛ تدوين گردد. بيشترين روشي كه براي تفسير آيات، مورد استفاده قرار گرفته، تفسير ترتيبي مي‌باشد. در اين روش؛ مفسّر از اولين آيه در سوره «فاتحه‌الكتاب» تفسير خود را شروع كرده، آيه به آيه پيش رفته و با آخرين آيه در سوره «ناس» تفسيرش را به اتمام مي‌رساند. در گذشته؛ در اغلب اين نوع تفاسير، مفسّران به ساختار و پيوستگي بين آيات توجّهي نكرده؛ آيات را گسسته و جداي از هم تفسير كرده‌اند، كه اين خود، آسيب جدّي به فهم دقيق آيات زده است، ليكن اكثر مفسّران قرون معاصر؛ تفاسير خود را با توجّه به پيوستگي آيات و ساختار سوره‌ها ارائه كرده‌اند. آنان قبل از شروع به تفسير ترتيبي آيات، در هر سوره؛ به بررسي ساختار سوره پرداخته و ارتباط بين آيات را با دليل كشف كرده و با توجّه به ساختار و پيوستگي بين آيات، محور اصلي سوره را مشخص مي‌كنند و با عنايت به آن محور، در آغاز هر سوره، يك مفهوم كلّي از آن سوره ارائه كرده، و در ادامه با توجّه به آن پيوستگي كشف شده، تفسير خود را ارائه مي‌نمايند. به سبب اهميّت اين شيوه نوين تفسيري، اين پژوهش با روش توصيفي-تحليلي، مباني و قواعد تفسير ساختاري و برخي كاركردهاي آن را ذكر كرده، و بر اساس تفاسير «الميزان» و «في ظلال» به روش بيان معارف ديني در قرآن پرداخته است، تا نظر قرآن‌پژوهان و مخاطبان خود را به اهميّت اين روش نوين تفسيري جلب كرده و در نهايت، علاقه‌مندي بيشتر؛ به پژوهش در اين زمينه را ايجاد كند.