پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده در دين اسلام ، با هدف استحكام خانواده ، وظايف و حقوقي براي طرفين عقد نكاح درنظر گرفته است . از آن جمله ، حق نفقه زوجه كه مرد بايد پرداخت كند و آيات و روايات به اين مطلب صريحا دلالت مي كنند . در اين پژوهش سعي شده است به صورت توصيفي– تحليلي و با واكاوي آراي فقهاي اماميه و اهل تسنن به سوال تاثير مقتضيات زمان و مكان بر حدود و مصاديق نفقه زوجه از ديدگاه فريقين پاسخ داده شود. با در نظر گرفتن اين فروض كه اولا در نظام حقوقي اسلام همه فقهاي اسلامي در اصل نفقه اتفاق نظر دارند؛ اما در مورد ملاك تعيين و مقدار آن اختلاف آرا وجود دارد ثانيا روش زندگي بشر در طول تاريخ تغيير كرده و هر روز وسائل جديد وارد بازار مي شود و لوازمي كه در گذشته نبوده ولي اكنون جزء لوازم ضروري بشر شناخته شده است. يافته هاي پژوهش از اين قرار است: 1- در مورد پرداخت نفقه دو نظر است : مثل شيخ طوسي و اهل سنت تمكن مالي و شان مرد را ملاك مي دانند و گروهي نظير صاحب جواهر و فقهاي متقدم اماميه رعايت شأن زن را معيار مي دانند. 2- در باب مصاديق نفقه هم نظرات فقها واحد نيست .برخي مصاديق نفقه در روايات را بر حمل منحصر كرده اند اما گروهي ديگر آنها را از باب تمثيل مي دانند و تأمين همه نيازهاي متعارف زن را بر مرد واجب مي دانند . حال باگذشت زمان و تغيير شرايط زندگي تحت تاثير پيشرفت علوم و تكنولوژي و به تبع آن تحول در نيازهاي نفقه زوجه ، همچنين گستردگي و تفاوت فرهنگ ها در كشورهاي مختلف ، مصاديق جديدي از ضروريات زندگي متاثر از زمان و مكان بوجود آمده كه جزئي از عرف جامعه شده است و به دنبال آن بر نفقه زوجه اضافه شده و بر ذمه مرد است كه آن را براي زن تامين كند .