پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

نگاهي اجمالي به تاريخ تفسير نشان مي‌دهد كه اين علم ريشه‌اي كهن در تاريخ دارد و از همان روزهاي نزول قرآن، توسط پيامبر صلي‌الله عليه و آلِ و سلم و ائمه عليهم‌السلام و صحابه و... به آن پرداخته‌ شده است.پس ‌از اين بزرگواران نيز تفسير قرآن به تبعيت از ايشان ادامه داشت و مفسران مختلف در بررسي آيات قرآن، هر كدام به ‌تناسب ميزان علم و تخصص و گرايش خويش، به جنبه‌هاي خاصي از تفسير قرآن پرداخته‌اند و به‌ مرور زمان روش‌هاي مختلفي در تفسير قرآن به وجود آمده است؛ روش‌هايي از قبيل روش تفسير قرآن به قرآن، قرآن به سنت و... از جمله تفاسير ارزشمندي كه روش واحد دارند تفسير الميزان و تسنيم است. ولي افتراقات زيادي هم دارند كه در اين تحقيق سعي شده است به آن‌ها اشاره شود.تفسير «تسنيم» و «الميزان» نيز از اين گونه اختلافات، در جزء پانزدهم قرآن خالي نيستند و هر چند دو مفسر، روش تفسيرترتيبي اجتهادي و جامع به كار برده‌اند، اما افتراقاتي نيز با يكديگر، دارند. در جزء پانزدهم قرآن افتراقاتي وجود دارد .«معناي افرادي» بدون لحاظ قرائن و«معناي استعمالي» با استفاده از قرائن متصل يا پيوسته .دو مفسر در استفاده از معناي افرادي و استعمالي و مراد جدي، تفاوت‌هايي دارند. همچنين افتراقات مباني تفسيري «تسنيم» نسبت به «الميزان» عبارت است از «ارتباط آيات با روايات»، «مباحث فقهي»، «جامع نگري نسبي»، « طرح مباحث علمي» و غيره كه راز آن را مي توان، در ارائه «تسنيم» در حضور فضلا و انديشمندان، جست و جو كرد. دو مفسر از كتب تفسيري، «شيعه» و «سني» كتب، «لغت»، كتب «روايي»، «علمي» و «تاريخي» بهره گرفته‌اند. اما مفسر تسنيم در هر زمينه، از كتب گوناگون و تعداد بيشتري از، «منابع تفسيري» استفاده كرده است. راز اين مطلب در پاسخگويي به مسائل جديد و نيازهاي جامعه نهفته در بخش «برداشت از آيات» ميدان‌داري علمي مفسر در استنباط از آيات و سخن مفسران، توجه به احتمال‌ها، اشاره به راز برخي آيات و غيره به چشم مي‌خورد. نگارنده «تسنيم» در برداشت از آيات نيز، دقيق‌تر عمل كرده است و راز آن را بايد در شرايط زماني نگارش تسنيم يعني زمان استقرار نظام اسلامي و به روز بودن و نيازسنج بودن «تسنيم» دانست.