پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده: خلوت با خدا، حصار بندگي و بناي سلوك راه دين است. خلوت را مي‌توان از لوازم ضروري سلوك عرفاني دانست كه براي سالك بستري مناسب جهت رهايي از آشفتگي‌ها و تعلقات دنيوي ايجاد مي‌كند. خلوت‌نشيني سبب جوشش حكمت و فرزانگي از قلب و جاري‌شدن آن بر زبان مي‌باشد. در نظام معرفتي انبياء و اولياء الهي سبك‌هاي مختلف خلوت‌نشيني به وضوح ديده مي‌شود. در قرآن كريم آيات متعددي در بيان خلوت انبياء و اولياء وجود دارد. در روايات نيز پيامبراكرم صلي‌الله‌عليه‌وآله و ائمه اظهار عليهم‌السلام به خلوت‌گزيني سفارش بسيار كرده‌اند و خود نيز در مقاطع مختلف زندگي پربركتشان با خداي خويش خلوت‌ها داشته‌اند. آنچه مسلم است اين‌كه خلوت با خدا سبك‌هاي مختلفي دارد و بزرگان دين بنا به مصلحت و موقعيت به يكي از سبك‌ها اقدام نموده‌اند. حال سؤال اين‌جاست كه انبياء و اولياء الهي به كدام سبك بيشتر عمل كرده‌اند؟ در اين تحقيق تلاش شده است كه از ميان سبك‌هاي متعدد، چند نمونه از خلوت انبياء و اولياء الهي كه در قرآن و روايات بدان بيشتر پرداخت شده است را با استفاده از منابع تفسيري و مراجعه به سيره انبياء و اولياء مورد بررسي قرار دهد. انسان از ديرباز به‌دنبال اتصال به منبع فيض لايتناهي بوده است. يكي از دغدغه‌هاي مهم ذهني بشر چگونگي برقراري اين ارتباط است. خلوت بهترين و شايد سريع‌ترين راه براي رسيدن به خالق با عظمت است. خلوت، طي طريق الي‌الله را ممكن و ميسر مي‌سازد. بزرگ‌مردان و زنان عالم براي رسيدن به خداي عزوجل از اين طريق عبور كرده‌اند. طي مراحل سيروسلوك عرفاني ايجاب مي‌كند كه سالكين طريقت اوقاتي را براي تنوير قلوب و صفاي باطن و تزكيه نفس به خلوت اختصاص دهند و به مناجات و دعا مشغول گردند تا با رفع حجاب‌ها زمينه مشاهده جمال يار و وصال محبوب فراهم آيد. عرفاي بزرگ سبك‌هاي مختلفي براي خلوت معرفي كرده‌اند. مانند تهجد، تحنث(غارنشيني)، زهد، چله‌نشيني، تفريد و تجريد ...