پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

«حقوق انسان» از مسائل مهمي است كه در آموزه‌هاي وحياني بسيار مورد توجه قرار گرفته است. «حق» تعاريف متعددي دارد، اما مراد از آن در اين اثر،‌ امري‌ اعتباري‌ است‌ كه‌ به‌ موجب‌ آن‌ هر ذي‌حقي‌ شايستگي‌ بهره‌وري‌ از امتيازي‌ خاص‌ مي‌يابد كه‌ بر ديگران‌ نيز مراعات‌ آن‌ لازم‌ است. انسان از ديدگاه قرآن، اشرف مخلوقات و جانشين خدا در زمين است و همين ويژگي‌ها موجب تعلق حقوقي به وي شده است. اين حقوق، بر طبق اصولي، بدون لحاظ نژاد، رنگ، زبان و جغرافيا به همه افراد بشر تعلق گرفته كه از آن به «مباني حقوق» انسان ياد شده است. در بستر تفسير الميزان؛ اثر مفسر شهير علامه طباطبايي و في ظلال القرآن، تاليف مفسر انقلابي و تحول خواه؛ سيد قطب، مباني مذكور در سه حوزه معرفت شناختي؛ يعني عقل و وحي، حيطه انسان شناختي؛ يعني كرامت ذاتي و وابستگي به خدا و حوزه هستي شناختي؛ يعني خدامحوري و پيوستگي دنيا و آخرت مطرح شده است. هر دو مفسر در معرفي مباني ياد شده اشتراك داشته‌اند، با اين تفاوت كه سيد علامه، عمدتا به تفصيل و تصريح، و سيد قطب، به اختصار و تلويح به مباني پيش گفته پرداخته‌اند. محقق در اثر پيش‌رو، با روش كتابخانه‌اي، داده‌هاي اوليه را گردآوري نموده، سپس بر پايه شيوه مقايسه‌اي (تطبيقي)، پس از توصيف ديدگاه هر دو مفسر، اقدام به استخراج وجوه اشتراك و افتراق نموده است.