پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

تاريخ اجتماعي شيعيان نگاهي نو و تازه‌ به پيشـينه‌ي تـاريخي شـيعيان دارد كـه ضمن آن، وضعيت اجتماعي و عناصر و مؤلفه‌هاي حيات اجتماعي شيعيان به بحث گذاشته مي‌شود. عناصـري ماننـد: سـبك زنـدگي، عقيـده و مـذهب، سـاختارها و الگوهـاي رفتـاري شيعيان، در مقطع زماني خاص كه مي‌تواند ايشان را از ديگر افراد و اقشـار و مـذاهب در جامعـه‌ي اسلامي متمـايز كند. آل‌بويه (447-321 ه) با ظهورش در مناطقي از ايران و عراق توانست معيارها و انديشه‌هاي شيعي را گسترش دهد كه درنتيجه‌ي آن تغييراتي در وضعيت اجتماعي بانوان ايجاد شد و در اين روند سياسي، بانوان شيعه نيز توانستند خودشان بسياري از مؤلفه‌هاي اجتماعي را با تكيه‌بر فرهنگ و مذهب شيعي تغيير دهند. تحقيق حاضر با استفاده از منابع معتبر به روش گردآوري اطلاعات به‌صورت كتابخانه‌اي، به اين نتايج دست‌يافته است كه در دوره آل‌بويه برخي از بانوان با اين ديدگاه كه ولايت‌پذيري و لوازم آن ازجمله دوستي و اطاعت از اهل‌بيت عليهم‌السلام در صورت حصول معرفت محقق مي‌شود، ابتدا به توانمندي خود از طريق علم‌آموزي از محضر بزرگان پرداختند سپس با ابزارهايي ازجمله وعظ و خطابه، شعر و مرثيه به اشاعه‌ي فرهنگ شيعي در جامعه پرداختند و گاهي نيز در عرصه‌ي سياست و حكومت ظاهر شدند؛ و همچنين با عهده‌دار بودن مهارت مادري و همسري سهمي عمده در تربيت فرزندان مصلح داشتند و يكي از عوامل موفقيت مردان در فعاليت‌هاي علمي، مبارزاتي و عبادي بودند و با داشتن مهارت‌هاي شغلي چون ريسندگي، بافندگي، كشاورزي، دامداري، فرش و گليم‌بافي، به اقتصادي خانواده كمك مي‌كردند ازجمله زنان برجسته‌ي اين دوره مي‌توان به: فاطمه علوي، دختران شيخ طوسي، سيده ملك خاتون، دختر سيد مرتضي و ... اشاره كرد.