پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

عقلگرايي و نصگرايي متكلمان چالشي ست كه تنها با سنجش كاربرد عقل در آثاراشان ميتوان درباره آن قضاوت نمود. اين پژوهش درصدد سنجش ميزان بهرهگيري از عقل در ارائه مفاهيم تعبدي آموزههاي اعتقادي از منظر شيخ صدوق، متكلم و محدث پرآوازه قرن چهارم است. مشهور معتقد است كه شيخ صدوق صرفا يك محدث بوده و مخالف كاربرد روشهاي عقلي در حيطه معرفت شناسي و اثبات آموزههاي ديني است. بازنشاني مواجهه عقلاني ابنبابويه در قالب تحليل سياست نظري وي، پس از بررسي ماهيت آموزههاي تعبدي در گام اول، كه بيانگر تعاليم سمعي اسلامي در قالب آيات و روايات است و شارع مقدس كمتر به جنبه عقلي تبيين و اثبات آنها اشاره نموده است و ارزيابي مباني شيخ در حوزه محوريت نقل در مرحله هستي شناسي آموزههاي اعتقادي تعبدي و نقش تاييدي عقل در معرفت شناسي آموزههاي اعتقادي تعبدي و البته باور به تلفيق نقش عقل و سمع در اثبات اين آموزه ها، به بررسي و روش روش عقلي و نقلي شيخ صدوق براي فهم اين آموزه ها در گام بعدي، محقق را به اين باور سوق ميدهدكه شيخ، حتي آموزههاي تعبدي را، البته بر مدار فهم مخاطبان عصر خويش و در چارچوب هاي قابل پذيرش آن زمان با روشي لطيف، هم به صورت بارز و هم به شكل تلويحي بر مدار عقل مدون نموده است.