پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

بخشش مال يكي از فضايل اخلاقي است كه در قرآن و روايات به طور مكرر به آن سفارش شده است. بخشش در قرآن و روايات با عناويني مانند انفاق، صدقه، اطعام دادن، قرض-الحسنه و وقف ياد شده است. بخشش از جمله مباحث كاربردي است كه براي هر جامعه¬ي هماهنگ و هدفدار لازم است. زندگي اجتماعي بدون تعاون، احسان و ايثار اعضاي آن نسبت به يكديگر تحقق نمي¬پذيرد و كمال فردي كه در پرتو زندگي اجتماعي بايد حاصل شود، به دست نمي¬آيد. شناخت اين امور اخلاقي و رعايت آنها براي هر فردي كه مي¬خواهد به هدف واقعي بخشش كه همان رسيدن به رشد و تعالي است، ضروري مي¬باشد. اگرچه بخشش خود از عناوين اخلاقي است ولي ارزشهاي اخلاقي متعددي ناظر به بخشش است كه اگر رعايت نشود چه بسا ممكن است زيان آن بخشش بيشتر از منافعش باشد. در اين صورت نه تنها بخشش به معناي واقعي صورت نمي¬گيرد بلكه فرد نيز هيچ ثمره¬اي از بخشش خود نخواهد برد. در منابع موجود به طور منسجم به اخلاق بخشش پرداخته نشده، بلكه به صورت پراكنده به برخي از نكات اخلاقي آن اشاره شده، اين تحقيق بر آن است نكات اخلاقي بخشش را به صورت منسجم در سه حيطه¬ي قبل از بخشش، در حين بخشش و بعد از بخشش گردآوري كند و به تحليل و بررسي آنها بپردازد. از جمله نكات اخلاقي قبل از بخشش مي¬توان به كيفيت مال، كميت مال، رعايت حق تقدم و بخشش متعالي اشاره كرد و در حين بخشش مواردي همچون كيفيت بخشش، احوال و اوقات بخشش را نام برد و مواردي همچون منت نگذاشتن ، دچار عجب نشدن و بخشش مستمر از نكات اخلاقي بعد از بخشش است. واژگان كليدي بخشش مال، انفاق، صدقه، احسان، اخلاق بخشش مال