پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

وجوه اشتراك فراواني ميان تفسير مفاتيح الغيب فخررازي و الميزان علامه طباطبايي ذيل اين سوره قابل مشاهده است، به طوري كه ميتوان گفت هرجا صحبت از اختلافات كلامي شيعه ي اماميه با شافعي اشعري در ميان نباشد، تفسير نهايي دو مفسر از يك آيه كاملاً يكسان و يا حداقل هماهنگ و هم سو بوده و تفاوت ها در اين موارد ، عموماً در فضاي جزئيات ، خصوصاً تفاصيل و مسئله پردازي هاي فخررازي در ذيل آيات بروز مي نمايد. از مهم ترين وجوه اشتراك اين دو تفسير ذيل سوره ي عنكبوت مي توان توجه به سياق آيات، پرداختن جدي به تشريح روابط داخلي آيات، تعريف موضوعات و مصاديق يكسان براي آيات و نيز ارائه ي تعاريف اصطلاحي مشترك از مفردات آيه، اشاره نمود.اما وجوه افتراق ديدگاههاي دو مفسر كه از نظر كمي در حد قابل توجهي بيش از اشتراكات تفسيري آنها مي باشد، عمدتاً عنوان تفاوت به خود مي گيرند نه تناقض . اما در مواردي كه اختلافات مذهبي ، تفاوت هاي اعتقادي و تفاوت در منابع مورد اعتماد دو مفسر مطرح ميشود ، شاهد بروز تناقض و تعارض جدي در تفسير ارائه شده از سوي آنان هستيم كه عمده تناقض هاي فكري دومفسر ذيل سوره عنكبوت عبارتند از : تحليل متفاوت از حروف مقطعه بر اساس تعريف متفاوت از عصمت رسول الله ،رويكرد متفاوت دومفسر پيرامون حسن وقبح افعال ،كاربرد تفسير به رأي و قياس باطل از سوي فخر رازي و تفاوت ديدگاه درمورد معاد جسماني وكيفيت عذابهاي اخروي .