پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در عصر خلافت امام علي )ع(، اصحاب زيادي درسرزمين هاي پهناور اسلامي ، گرداگرد ايشان وجودداشتند. آنها، جمع كثيري ازصحابه ي پيامبر)ص( ،تابعين ونومسلماناني بودند كه،دچارتلوّن،تزلزل،تخاصم و عدم تجانس بسياربودند. دراين برهه ازتاريخ اسلام،باوجودِفراواني رويش ها و ريزش ها ،بازگشت ها و لغزش ها ، بسياري از مِالك هاي تعريف و شناخت اصحاب ، بسته به شرايط و موقعيّتهاي مختلف، در گردش است. حكومت كوتاه وپرآشوبي كه،سه جنگ داخلي راتجربه كردواثرات تاريخي،فرهنگي،سياسي و كلاميذآن تاكنون باقي است. با اين حال ، امكان شناسايي گونه شناسانه اصحاب امام علي )ع( با تكيه بر گزارشات تاريخي وجود دارد؛ گونه شناسي، سبك جديدي از مطالعات علوم انساني است كه چندي است در تحقيقات تاريخ اسلام وارد شده است و تتبّع در آن ، نتايج ممتازي در مطالعات تاريخ اسلام خواهد داشت. اين روش ، رويكردي نو و كيفي در استخراج و ارزيابي داده هاي تاريخي به دور از تعصّب و پيش داوري در اختيار محقق،قرارميدهد. بااستفادهازاين شيوه ي پژوهش درتاريخ،اصحاب را مي توان ، درسه مجموعه بزرگ جاي داد تا از خلل اين سنخ بندي، افكار ، گرايشات و رفتار آن ها را سنجيد. در اين سه مجموعه اصحاب به لحاظ موقعيت جغرافيايي - قومي وقبيله ايي شناسايي شده و با توجه به نوع فكر و عقيده و گرايش سياسي، ميزانِ منزلت ، جايگاه اجتماعي و سبك زندگي اقتصادي مورد مطالعه قرار مي گيرند.پُر واضح است كه، معيار هاي تعريف شده براي اين گونه ها، ارتباط تنگاتنگ و اجتناب ناپذيري با هم دارند و تداخل،تناقض، چرخش و...درآنهامشاهده ميشود. واژگان كليدي:گونه شناسي- اصحاب- گونه شناسي اصحاب