پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

خسارت از ريشه خسر به معناي ضرر و نقصان است و شامل خسارات و ضررهاي مادي و معنوي مي¬شود. خسارات معنوي خساراتي غير مادي بوده كه به عواطف و روحيات يا آبرو و حيثيت افراد مرتبط است و بر همين اساس تقسيم بندي مي¬شود. در فقه و حقوق اسلامي تاكيد زيادي براي جبران اين خسارات شده است. بر همين اساس ادله هاي زيادي در فقه و حقوق براي اثبات خسارات معنوي و همچنين جبران آن آمده است. مهم¬ترين دلايل فقهي اين مساله، قاعده لاضرر و لا ضرار، قاعده نفي عسر و حرج، قاعده اتلاف و.. است و مهم ترين دلايل حقوقي در اثبات خسارات معنوي كه در بحث مسئوليت مدني از آن ياد مي¬شود عبارتند از: بي¬نيازي از دليل خاص، صدق عنوان ضرر بر خسارات معنوي، وجود رابطه سببيت ميان فعل زيانبار و آسيب¬هاي معنوي، وجود قوانين در باب حد و ديه و قصاص و... است. در باب اصل جبران خسارات معنوي، در فقه و حقوق اسلامي شكي نيست اما در مورد چگونگي آن بحث كمي مبهم و پيچيده است و قانون اختيار را به قاضي سپرده است ولي به طور كلي اين شيوه ها وجود دارد: اعاده وضعيت سابق، پرداخت غرامت يا معادل، عذرخواهي، صدور حكم در جرايد، جبران نمادين، غرامت كيفري و... كه بسته به طاقت افراد در بحث تالم پذيري و شخصيت خانوادگي و.. قاضي آن را مشخص خواهد كرد.