پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از چالشهاي مهم و اساسي بشر امروزي بحران محيط زيست است. اين بحران كه به يك مسأله جدي دولتها و ملتها بدل شده، حاصل دخالت و بهرهوري ناصحيح انسان از طبيعت پيرامون خود است. استفاده بيرويه و بيضابطه از منابع طبيعي، و سهلانگاري در حفاظت از آنها، نه تنها نسل حاضر را با مشكلات اساسي مواجه كرده و توازن و تعادل زيست محيطي افراد آن را به هم زده است، بلكه نسلهاي آينده را نيز در اين باره با مخاطرات جدي روبهرو مينمايد. امروزه مسائلي چون افزايش گازهاي گلخانهاي و گرمايش جهاني، كاهش لايه ازن، تخريب خاكها، نابودي جنگلها، كم آبي، جاري شدن فاضلابها و مواد زايد ناشي از فعاليت كارخانههاي صنعتي به درون رودخانهها و درياها، مواد منتشره ناشي از فعاليت نيروگاههاي اتمي و موارد ديگر، موجب تبعيض و نابرابري در استفاده بهينه از محيط زيست براي نسل حاضر و تهديد مهمي براي نسل آينده شده است. در اين تحقيق براي حفظ حقوق زيست محيطي نسلهاي آينده، اولا نسلهاي آينده داراي حق دانسته شدهاند و اين مهم از منظر اخلاق زيست محيطي و از طريق آيات، روايات، دليل عقلي، و انديشه خداباورانه (بر اساس الگوي سرپرستي)، ثابت شده است؛ زيرا طرق مذكور براي طبيعت و محيط زيست ارزش ذاتي قائل اند و آن را شايسته احترام و حفاظت و بهرهوري صحيح از جانب انسانها ميدانند؛ ثانيا به نقش و جايگاه عدالت زيست محيطي توجه جدي شده است. عدالت زيست محيطي نيز -كه هم درون نسلي است و هم بين نسلي- در صورتي تحقق مييابد كه در مرحله اول به مباني نظري آن در اسلام، يعني قاعده عدالت، به ويژه عدالت اقتصادي همراه با حفظ عزت و كرامت مردم، توجه شود و در مرحله بعد، راهكارهاي عملي تحقق آن نسبت به نسلهاي آينده، همانند وقف براي آيندگان، وصيت عام، مالكيتهاي عمومي و دولتي، قواعد بازدارنده و...، به خوبي پياده شود.