پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از جمله واقعياتي كه برخي از مراجعان و شنوندگان آيات قرآن نسبت به آن تصور نادرستي داشته اند قواميت مردان بر زنان وتنبيه بدني زنان از سوي مردان است كه آية سي و چهارم سورة نساء بدان تصريح كرده است. نوشتار حاضر با ورود به منابع تفسيري مهم شيعي و سني و بررسي روايات رسيده در خصوص اين آيه، به تبيين ماهيت اين دو امرپرداخته است.طبق ديدگاه مفسران فريقين دليل قواميت مردان بر زنان را تحمل بار سنگين زندگي از نظر تامين معاش و نفقه ذكر كرده اند و برخي هم وجه تفضيل و امتياز مرد بر زن را عقل و ولايت گفته اند. از نظر مفسرين در صورتي كه زن حقوق شوهر را ناديده بگيرد، قرآن براي باز پس گيري اين حق، شوهر را ابتداء ملزم به پند و اندرز دهي مي كند و در صورت بي ثمر بودن اين روش، دوري از بستر را توصيه مي كند. تنبيه بدني آن هم با شرايطي خاص زماني مجاز شمرده شده كه دوري از بستر پاسخ ندهد. بنابراين حكم تنبيه تنها يك تجويز ضروري براي مقاطعي كاملاً خاص( نشوز زن) است. از بررسي مجموع سخنان مفسران مي توان چنين نتيجه گيري كرد كه آيه هيچ گاه در مقام برتري مردان بر زنان نيست، بلكه قرآن تنها در سياق سخن از زندگي زناشويي كه در نهايت يكي از دو طرف بايد عهده دار مسئوليت باشد از قواميت مرد نسبت به زن سخن مي گويد و در خانواده به عنوان يك واحد اجتماعي، جايگاه زوج و زوجه را مشخص و گوشزد مي كند. و در پايان روشن شده است كه آنچه برخي مراجعان و يا شنوندگان در وهلة اول برداشت كرده اند با آنچه مورد نظر خود قرآن و سنت اهل عصمت ( عليه السلام) است، بسيار متفاوت بوده و واقعيت قرآني و وحياني در اين مورد غير از تصور بشري و زميني است