پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده قرآن كريم بهعنوان اولين منبع و سند حقانيت دين مبين اسلام و معجزه خاتم پيامبران عليهمالسلام هست، انتخاب واژگان و چينش آن در آيات بر اساس حكمت و مصلحت الهي انجامگرفته است. ازنظر لغتشناسان و مفسّران، بررسي معناي واژههاي قرآن يكي از ضرورتهاي ترجمه و تفسير قرآن است. اين ضرورت در باب واژگاني كه مشترك معنوي هستند و به زبان ديگر، معادل دقيق و مشخّصي براي آنها وجود ندارد، چندين برابر ميشود. اگر بررسي دقيقي در مورد واژههاي قرآني نشود ممكن است موجب فهمي ناصواب و غير صحيح در احكام و معارف ديني از قرآن گردد. لذا با توجه به اينكه لازمه فهم و تفسير قرآن شناخت واژهها و مفردات قرآن است، بنابراين شناخت واژهها و مفردات قرآني براي همه دانشپژوهان بهويژه علاقهمندان به تفسير قرآن، ضروري است. مطالعات تطبيقي، يكي از بايستههاي پژوهش در حوزه تفسير است و به همين علت نتايج و ثمرات حاصلشده از آن، از استحكام بيشتري نسبت به ديگر مطالعات برخوردار خواهد بود. در اين نوشتار واژه «ذنب» يكي از مفاهيم اخلاقي- ديني، ابتدا از منظر لغت شناسان و سپس از ديدگاه مفسران شيعه و سني بررسيشده است. واژه «ذنب» يكي از واژگاني است كه در قرآن كريم بهكاررفته است كه داراي وجوه معاني متعددي است. ذنب در لغت به معناي دنباله و در اصطلاح به معناي گناهي است كه عقوبتي را به دنبال دارد. برخي از مفسران و مترجمان آن را با واژگاني همچون «ائم» «معصيت» و «هوب» مترادف دانستهاند، بنابراين برخي مفسران و مترجمان واژه «ذنب» را در آيه «الله ما تقدم به ذنبك و ماتأخر» به معناي گناه متعارف گرفته¬اند كه با عصمت حضرت پيامبر اكرم (ص) ناسازگار مي¬نمايد. اين پژوهش درصدد است كه با روش صحيح معناشناسي و با مراجعه به منابع معتبر، به معناي واژه «ذنب» در آيه مذكور بپردازد و به شبهه مطرحشده پاسخ مستدل و مستند ارائه نمايد.