پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

قرآن كريم اصلي ترين منبع استنباط احكام اسلامي است كه در ضمن ايات نوراني خويش به بيان احكام شرعي پرداخته است لذا فقها از آن به عنوان اولين منبع استخراج احكام استفاده مي نمايند. كتاب «الجامع لأحكام القرآن» مشهور به تفسير قرطبى، و كتاب فقهى تفسيرى «زبدة البيان فى احكام القرآن» اثر محقق اردبيلى، از معروف ترين كتابها در زمينه تفسير فقهى يا آيات الأحكام هستند. پژوهش حاضر به روش توصيفي تحليلي آيات الاحكام مربوط به حج را در اين دو تفسير بررسي تطبيقي نموده است.در اين پژوهش ابتدا روش تفسيري محقق و قرطبي مورد بررسي قرار گرفته و مباني استنباطي آنان از آيات ارائه گرديده است و سپس ديدگاه هاي فقهي مقدس در مورد آيات الاحكام بررسي گرديده و فتاواي ايشان استخراج گرديده است و سپس ديدگاه هاي فقهي قرطبي در تقسير جامع مورد بررسي قرار گرفته و ديدگاه هاي فقهي اين عالم مالكي مذهب ارائه گرديده است و در پايان نيز شباهت هاي و تفاوت هاي فقهي محقق وقرطبي بيان گرديده است. از جمله شباهت هاي دو فقيه در مورد احكام حج مساله وجوب حج مي باشد كه هر دو حج را واجب مي دانند و همچنين هر دو حج را منوط به استطاعت مي دانند. از جمله تفاوت هايي كه در فتاواي مستنبط از آيات الاحكام حج مي توان بدان اشاره نمود اين است كه بر اساس فتواي محقق وجوب حج مستطيع فوري بوده در حاليكه قرطبي وجوب حج را فوري ندانسته و آن را با تراخي مي پذيرد.