پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اخلاق عبادي، عبارت است از ارزش هاي اخلاقي كه در آن تعامل انسان با خدا به طور مستقيم است. بنيان آموزه هاي اخلاق عبادي در قرآن بر پايه خرد و حكمت نهاده شده است. روش تبليغ پيامبر اكرم (ص) نيز بر محور عقلانيت شكل گرفته است. پيامبر اسلام (ص) هم در مكه و هم در مدينه به مصاديق قلبي اخلاق عبادي از جمله: ايمان، اخلاص، تسليم و توكل پرداخته است. مصاديق رفتاري اخلاق عبادي از جمله: نماز، روزه، دعا و حج نيز در مكه و مدينه مورد توجه حضرت بوده است. شيوه تبليغ پيامبر (ص) در مكه با مدينه به دليل تأثير عنصر زمان و مكان متفاوت است. نتايج حاصل از تحقيق نشان مي دهد، تكيه اصلي پيامبر، در مكه رشد اخلاق عبادي و برهم زدن نظام فكري موجود بوده است. بنابراين تمركز اصلي پيامبر بر مسائل اعتقادي و قلبي بوده است. حجم آيات مربوط به مصاديق قلبي اخلاق عبادي نسبت به مصاديق رفتاري بيشتر است. از ميان مصاديق قلبي، ايمان در اولويت است. شيوه بيان ايمان در مكه، در قالب تنبيه و عذاب بي ايماني است، برعكس، شيوه بيان اخلاص در مكه رويكرد تشويقي و جنبه مثبت دارد. در مكه به دليل عدم امنيت و آزادي بيان برخي مطالب به صورت كلي آمده است و جزئيات و تفصيل آن در مدينه اشاره شده است. ضمن اينكه به فراخور مخاطبان و مكان برخي مطالب در مكه بحث شده است و در مدينه به دليل عدم نياز، نيامده است.