پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

رزق حقي است كه خدا برخود واجب كرده¬است:«وما من دابة الا علي الله رزقها» واين رزق را درهر دو جنبه¬ي مادي و معنوي بر موجودات، به ويژه انسان سرازير مي¬كند.سوالي كه ذهن انسان را به خود مشغول مي كند اين است كه براي چه مردم رزق را منحصر درامور ظاهري ومادي دانسته و افزايش آن را به تلاش و زيركي خود وابسته¬مي¬دانند؟ براي چه از رزق معنوي، عوامل قبض و بسط و رزاقيت خداوند غافلند؟ در اين پژوهش سعي بر آن بوده¬ با تكيه بر «تفسير الميزان» ديدگاهي صحيح در اين موارد بدست¬آورد. با توجه به رويكرد«علامه طباطبايي» رزق مادي جلوه¬هاي ناپايدار زندگي دنيا و رزق معنوي نعمت‌هاي نامحدود و فنا ناپذير است و از آنجا كه اين رزق جلوه¬اي از رحمت عام يا خاص خداست، حق تعالي ارزاق را نيز بر دو قسم عام و خاص براي انسان نازل¬مي¬كند. بنابراين هر دو قسم رزق مادي و معنوي به عام و خاص تقسيم مي¬گردد.«روزي‌هاي مادي عام»،تمام ما يحتاج زندگي همه¬ي انسان¬ها براي رسيدن به كمال است و «روزي‌هاي مادي خاص» را، خدا براي فرد يا افرادي ويژه مقدر كرده¬است، مانند مائده ي حضرت مريم(عليها‌السلام).«روزي‌هاي معنوي عام» شامل شرايع و معارف است كه براي همه¬ي انسان¬ها قرارداده¬است و «روزي¬هاي معنوي خاص» مانند نعمت¬هاي بهشتي را به عده¬اي ويژه، اختصاص داده¬است. البته بر اساس مشيت و حكمت الهي انواع رزق به¬حسب عوامل مختلف¬«اعتقادي»مانند كفر وشرك به خدا،«اخلاقي ـ رفتاري» مانند كفران نعمتهاي الهي،ازجمله عواملي هستند كه علامه بر اساس آيات قرآن بر قبض رزق مادي و معنوي، دنيوي و اخروي تأثيرگذار¬مي¬دانند؛و عوامل «اعتقادي» مانند ايمان به خدا و عوامل «اخلاقي ¬¬¬¬- رفتاري»كه فردي مانند تقوا واجتماعي مانند صله رحم ازجمله عواملي هستند كه بر اساس مشيت الهي، قابليت فرد را در بسط رزق فراهم مي¬سازند. براساس بينش توحيدي كه تنها رزاق حقيقي را خدا مي¬بيند و اين حقيقت توحيدي به اوصاف خدا برمي¬گردد،اوصافي مانند ربوبيت،علم، حكمت، مشيت، عزت، قوت و... كه مهمترين آنها همان ربوبيت و تدبير امور موجودات است. در نگاه علامه خالق همان رب و رازق است، رب نيز همان خالق است و بس.