پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اهميت قيام امام حسين (ع) عليه نظام اموي و شگفتي از اين حادثه تلخ و فجيع، يعني قتل عام خاندان پيامبر در فاصله اندكي پس از رحلت رسول خدا (ص) آن هم به دست خانداني كه در عصر حيات پيامبر كينه‌توزترين خاندان با ديانت نبوي بودند و كمي بعد با نام دفاع از آيين محمدي (ص) و خليفه مسلمين، به قتل عام امام حسين و اهل بيت پيامبر اسلام پرداختند، باعث شد تا از ديرباز نويسندگان شيعي و اهل سنت و حتي در قرون اخير، شرق‌شناسان و اسلام‌شناسان غربي به بررسي اين حادثه مهم تاريخ صدر اسلام توجهي جدي نشان داده و در ترسيم ابعاد مختلف آن مساعي فراواني به كار بندند و آثار و نوشته‌هي گوناگوني تاليف كنند. ازجمله ابعاد جريان عاشورا كه كمتر به آن پرداخته‌شده است، بررسي اين واقعه‌ي عظيم به‌عنوان بخشي از سيره‌ي عملي امام حسين (عليه السَّلَام) است. مي‌دانيم كه سيره‌ي معصوم (عليه السَّلَام) حجّت شرعي و يكي از منابع مهم نهج‌البلاغه است، نوشتار حاضر درصدد شناسايي پيش‌زمينه‌هاي پيدايش نهضت عاشورا است. پس از بررسي پيش‌زمينه‌هاي نهضت عاشورا، آن را به محك واقعه عاشورا بيازمايد و نشان دهد كه با اين نگاه، حوادث بزرگي چون عاشورا را، مي­توان نه به‌عنوان يك واقعه سپري‌شده كه به‌مثابه يك پديدار پويا با همه گستره و ابعادش مورد كنكاش قرارداد؛ و براي بسياري از پرسش­هاي پيچيده پاسخ­هاي تازه يافت. از طرفي اين تحقق به بررسي عوامل پيدايش اين نهضت مي پردازد و با بحث پيرامون اين عوامل كه از مهم ترين آن ها مي توان به عوامل اجتماعي سياسي و فرهنگي اشاره كرد مي خواهد به اين نتيجه برسد كه گرچه اين واقعه رخ داده و در زمان خود به اتمام رسيده اما همچنان اين راه ادامه دارد و همان عوامل امروزه مي توانند دوباره باعث رخ دادن يك واقعه عاشورايي ديگر شوند و همانطور كه در نهج البلاغه ذكر شده است همواره مسلمانان بايد به اتفاقات پيرامون خود آگاه باشند تا در هنگام بلا بتوانند از رخ دادن آن جلوگيري كنند.