پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده يك نظام فكري در پي خود نوع تلقي و چگونگي واكنش در موضوعات گوناگون را تبيين و محقق مي‌گرداند و مدارا مي¬تواند بر سياستها و جهت¬گيريهاي يك مذهب و دين تاثير مستقيم داشته باشد و كنش¬ها و چگونگي رفتار با مخالف و دشمن را سامان مي‌دهد. مدارا ابعاد گوناگوني در زمينه هاي سياسي مانند نبرد، برخورد با اسير، آزادي مدني و در زمينه هاي فرهنگي مانند آزادي ديني، برخورد با منافق، برخورد با جاسوس و بت پرست، و رفتار در برابر فرهنگ مردم و در زمينه هاي اقتصادي مانند رفتار در بيت المال، و ماليات، دارد كه در اين نوشتار مداراي ديني در دوره پيامبر و خلفا در باره زمينه هاي ياد شده بررسي خواهد شد تا سير مدارا و دوگانگي¬ها در اين دوره روشن گردد و بتوان الگويي ارايه نمود. مدارا در مدت 40ساله در شيوه مديريتي پيامبر و امام علي عليهما السلام با هماهنگي همراه بوده و عدم مدارا براي ايستادگي در برابر بدعتها بوده و مدارا در دوره خلفا سه گانه به يك شيوه اعمال نمي‌شده است؛ چنانچه در برخي از موارد بر اساس اصول و مصالح و در برخي ديگر از امور كاملا سليقه‌اي بوده است. اين پژوهش با رويكرد توصيفي و تحليلي است و با روش گردآوري داده هاي كتابخانه اي انجام شده است. كليدواژه: مداراي ديني، مداراي سياسي، مداراي اقتصادي، مداراي فرهنگي، پيامبر صلي ‌الله عليه و ‌آله، خلفاي چهارگانه.