پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از كليدي¬ترين واژ¬ه¬هاي قرآن «ولايت» است. مسأله «ولايت» يكي از مهمترين مسائل در حوزه‌ي دين اسلام و علم كلام است. چنانچه ابهام و عدم شناخت كافي از اين مسأله سبب دوري بسياري از مردم جهان و به ويژه مسلمانان از حقيقت دين آسماني اسلام شده است. از اين¬رو بررسي اين واژه در آيات الهي مي‌تواند كمك شاياني به شناسايي معنايي آن نمايد. يكي از روش‌هاي بررسي واژگاني، استفاده از روش معناشناسي مي‌باشد. در اين روش علاوه بر شناخت لغوي و اصطلاحي به بيان ارتباط ميان واژگان نيز پرداخته مي‌شود. واژه «ولايت» از جمله واژگاني است كه تحت تاثير فرهنگ عرب جاهليت قرار داشته و در آن عصر نيز داراي معاني متعددي بوده است. واژه «ولايت» در ساحت قرآن با واژگاني چون «محبت»، «اله و معبود»، «نبوت»، «نعمت»، «نصرت»، «هدايت»، «قرابت»، «امامت» و «صداقت» در ترادف معنايي قرار داشته و با واژگاني همانند عداوت، كفر، لعن، بغض و سب در تضاد قرار دارد. در حوزه معنايي واژه « ولايت» در قرآن شاهد اين امر هستيم كه، برخي از واژگان همچون ايمان، علم، حق، بصيرت، تقوا و اطاعت، اگر چه در لغت اشتراكي با اين واژه ندارند، اما در ساحت مقدس كلام الهي توانسته‌اند تا حد بسياري بر معناي لغوي اين واژه تأثير گذاشته و به آن مفهوم و معنايي والاتر ببخشند. با روش توصيفي تحليلي به دست آمد كه معناي ولايت در قرآن با نگاه معنا شناسانه عبارت است از: اعتقاد و ايمان به خداوند درهرحال و اعتقاد به الوهيت او و محبت و مودت او در دل داشتن و كفر نورزيدن به او و عدم دشمني با خداوند همراه با اطاعت از او و توجه به ديگر اسما و صفات خداوند كه در ايجاد ولايت نقش دارند. بنابراين مي‌توان فهميد كه واژه «ولايت» در ساحت قرآن تحت تأثير اين كلمات و نظام معنايي مستقر در آن قرار گرفته و داراي مفهومي متمايز و متعالي مي‌باشد.