پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

با توجه به اين‌كه اخلاق از مهم‌ترين مباحث قرآني است خداوند در آن به فضائل ورذائل اخلاقي به‌خصوص اخلاق فردي كه زمينه خودشناسي و خودسازي است، توجّه وافري داشته است. علامه طباطبايي نيز در الميزان به ابعاد مختلف اخلاق، عنايتي خاص داشته¬اند كه يك بُعد آن اخلاق فردي است و مقدمه¬اي براي شناخت الهي، تقوا و پرهيزكاري شمرده‌شده است و ثمره آن، اجتماعي سالم و الهي ميباشد. اخلاق فردى ملكات و صفاتى است كه در رابطه‏ى انسان با خود، مطرح مى‏گردد كه البته مي‌توان آن را در سه حيطه(معرفتي، عاطفي و رفتاري) كه از منظر روانشناسان است، بررسي نمود؛ از اخلاق حسنه‏ى فردى در جنبه معرفتي، يقين، حكمت، جنبه عاطفي، اطمينان قلب و عزت‌نفس و جنبه رفتاري، صبر و زهد و عفت را نام برد. از اخلاق رذيله فردى در بعد معرفتي همچون سفاهت و غفلت، بعد عاطفي، قساوت، آرزوي دراز و از بعد رفتاري، عجله و پرخوري را نام برد. در اين جستار كه به روش توصيفي و به سبك كتابخانهاي نگاشته شده، محقق سعي دارد تا با آگاهي از اوصاف، ملكات و صفاتى كه به‌واسطه‌ي آن‌ها چهره‏ى باطنى فرد، قطع‌نظر از اجتماع مشخص مى‏گردد، خود را به فضايل نزديك و از رذايل دور كند و درنتيجه بتواند مسير تكامل و تعالي خويش را فراهم سازد و درمجموع بنا به نظر علامه پرورش فضائل و رشد اخلاق فردي زمينه اصلاح اخلاق اجتماعي و تعالي جامعه اسلامي را فراهم مي‌كند.