پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در مباني فقهي با لحاظ ادله عقلي و نقلي حكم حاكم شيعي براي شيعيان لازم الاجرا و اطاعت از او در زمان غيبت معصوم عليهم السلام واجب است ؛ اما به لحاظ تنيدگي زندگي شيعيان با اهل سنت در اكثر كشور هاي اسلامي و با لحاظ آنكه حاكميت در بسياري از موارد ازآن حاكمان اهل سنت است و شيعيان بسياري در بين آن ها زندگي مي كنند و مجبورمي باشند كه طبق احكام آنها معاشرت نمايند، سوال اساسي ديگري مطرح مي شود كه حكم حاكم اهل سنت براي شيعيان از منظر فقه شيعي چه حكمي دارد. نوشتار حاضر با روش توصيفي و تحليلي به بررسي اين سوال پرداخته است. در نگاه فقهاي شيعي عده اي قائل به نفوذ حكم حاكمند و به سه دسته از روايات استناد مي كنند در مقابل برخي ديگر حكم حاكم را با ادله ي خاص جزدر ضرورت و يا وجود تقيه نافذ نمي دانند. به هر حال اين مساله مورد توجه فقهاي متأخر قرار گرفته و برخي به تبيين حكم وضعي آن پرداخته و برخي ديگر به حكم تكليفي آن اشاره كرده اند بطور مثال برخي فقها به بيان مناسك حج ، فتواي خود را مبني بر عدم نافذيت حكم حاكم اهل سنت مطرح كرده و برخي ديگر از فقها آن فتوا را تاييد نموده اند و بسياري نيز بر آن حاشيه دارند و با تفصيل بين امكان مخالفت با بقيه يا عدم آن و علم به مخالفت با واقع و عدم آن به برخي از جوانب وابعاد مختلف حكم اشاره كرده اند. اين پژوهش به بررسي مباني نافذيت حكم حاكم پرداخته و ادله ي عقلي و نقلي هر دو گروه را بررسي و شرايط زماني و مكاني صدور حكم را از نظر حاكم و محكوم در نظر گرفته است و براساس مباني فقه شيعه حكم حاكم را نافذ مي داند .