پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

جهاد در راه خدا از اركان اسلام است. مكتبي كه خدا در آن، همگان را بنده خويش و عزيز در برابر يكديگر خوانده و براي دفع هر گونه سلطه‌جويي مستكبرين، باب جهاد را گشوده است. براي تحقق دفاع كه مسلمانان در هر شرايط، مكلف به آنند، عنايت به ابزار و روش‌هاي دفاعي متناسب با هر عصري، ضروري مي‌نمايد. لذا دفاع در برابر متجاوز در شرايط نبود امكانات نظامي مناسب، شكل خاصي به خود مي‌گيرد و آن عمليات استشهادي است كه در آن فرد به كشتن ديگران اقدام مي‌كند در‌حالي‌كه به كشته شدن خود قطع و يقين دارد. اين تحقيق با بررسي متون فقهي و ديني در پي پاسخ به اين سوال است كه مباني فقهي عمليات استشهادي چه مي‌باشد؟ پ‍ژوهش فرارو به روش توصيفي-تبييني انجام شده است و با مطالعه و بررسي كتب و پژوهش‌هاي مختلف اين نتيجه حاصل شد كه اقدامات شهادت‌طلبانه كه در هنگام يورش دشمن و خطر نابودي اسلام و استيلاء متجاوزين بر سرزمين‌هاي اسلامي انجام مي‌شود، در غالب جهاد دفاعي في‌‌سبيل‌الله و در ظرف انحصار طريق، قابل طرح مي‌باشد. لذا مباني جواز آن، اطلاق ادله جهاد مانند آيات و روايات، فطرت و عقل خصوصاً ارجحيت دفاع بر حفظ جان مي‌باشد. همچنين برخي قواعد در باب جهاد مانند جواز دفاع در برابر دشمن از هر طريق و تترس بر قوت جواز عمليات استشهادي مي‌افزايد. اقدامات شهادت‌طلبانه در شرايط خاصي مانند قصد اعتلاي دين، ضربه زدن به دشمن و تنها با كافران حربي قابل اجرا است. برخي به سبب شباهت ظاهري عمليات شهادت‌طلبانه با انتحار با آن مخالفت نموده و براي حرمت آن به آيات، روايات، عقل و قاعده لاضرر استناد كرده‌اند. البته با بررسي ادله‌هاي اين گروه آشكار گرديد، شهادت‌طلبي براي خدا به معناي خودكشي نمي‌باشد و نسبت به دلايل مطرح، خروج موضوعي دارد. زيرا از لحاظ قصد، هدف و آثار تفاوت اساسي دارند.