پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

انسان¬ها از لحاظ ذات و سرشت يكسانند و عوامل ترقي و انحراف از مسير حق در همۀ آنها وجود دارد. اين امر با بازخواني و دقت در برهه¬هاي تاريخي روشن مي‏شود و براي جامعۀ انساني عبرت آموز است. برخي از بيانات قرآن كريم و نهج البلاغه سرگذشت خواصي است كه با وجود روشن بودن حق، از مسير شايسته خود منحرف شدند. توجه دادن خواص در هر جامعه¬اي به رفتاري كه آنها در پيش گرفته‏اند مانع از شكل¬گيري بسياري از انحرافات خواهد بود، به همين منظور، اين مقاله به تبيين عوامل متعدد انحراف خواص از ديدگاه قرآن كريم و نهج البلاغه پرداخته¬ است. مقصود ما از خواص، افراد و گروه¬هايي است كه حامي حقّ¬اند؛ اما در مقابل دنيا و متاع¬هاي آن دچار انحراف مي¬شوند. انحراف خواص از منظر قرآن كريم و نهج البلاغه متأثر از عوامل متعدد اخلاقي¬اي مانند: دنياپرستي، پرهيز نكردن از مال حرام و...؛ و عوامل اعتقادي¬اي مانند: نداشتن ايمان واقعي، ولايت ¬ناپذيري و...؛ و عوامل سياسي ـ اجتماعي¬اي چون: بي¬بصيرتي، ملاحظات خويشاوندي و ... بوده است. عملكرد خواص در جامعه اسلامي از عوامل مختلفي تأثير مي¬پذيرد. بعضي عوامل در خواص ايجاد تحول مي¬كند و آنان را به قيام، حركت و پيشرفت وا مي¬دارد. هرگاه اين عوامل در خواص جامعۀ اسلامي جمع باشد، قطعاً در آينده جامعه اسلامي نقش بسيار بسزايي خواهند داشت. در مقابل اين عوامل، عواملي نيز وجود دارد كه بودن آنها در خواص جامعۀ اسلامي شايسته نيست. اين عوامل دستۀ دوم در آنها سستي و انحراف به بار مي¬آورد. از عوامل نوع اول، عوامل مثبت ياد مي-شود و نوع دوم از عوامل منفي محسوب مي‏شوند.