پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

در پژوهش حاضر محقق بر بررسي روش قرآنيون مصري در مقايسه با روش تفسير قرآن به قرآن الميزان پرداخته است؛ از جمله مباحثي كه به آن پرداخته شده است بحث روش هاي تفسيري است، عواملي چون طبيعت قرآن، دستور قرآن، باورهاي اعتقادي مفسّران در پيدايش روش هاي تفسيري مؤثر است. از ميان روش هاي تفسيري روش قرآن به قرآن از امتيازات ويژه اي نسبت به ساير روش ها برخوردار است؛ علامه طباطبائي (ره) در بيان معاني مجمل و مبهم در آيات، توضيح معاني آيات، استعانت از ديگر آيات قرآن در تعيين معناي اصطلاحي و ... از اين شيوه تفسيري استفاده كرده اند. ايشان همچنين از عقل اجتهادي در جمع بين آيات در روش تفسير قرآن به قرآن بهره برده اند و مجوز تفسير اجتهادي را از خود قرآن گرفته اند آنجا كه قرآن مي فرمايند: «اَفَلا يَتَدَبَّرونَ القرآنَ وَ لَو كانَ مِن عِندِ غَيرِالله لَوَجَدُوا فيه اختلافاً كَثيرا» هنر علامه (ره) در بكارگيري عقل آنچنان بوده كه عقل را در خدمت وحي درآورده برخلاف ديگر مفسران از جمله قرآنيون مصري كه در عقل گرايي دچار افراط شده و در نتيجه به ورطه تأويل و تفسير به رأي سقوط كرده انددر بحث سياق ايشان آن را به عنوان يك قرينه حاليه كنار قرائن منفصله به كار برده اند؛ و در استفاده از روايات تفسيري در پي آن هستند كه اثبات نمايند آنچه روايات در تفسير آيات بيان مي كنند معنائي تحميلي نيست كه با آيه و مفهوم آيه بيگانه باشد بلكه اين معني از خود آيه قابل استفاده است و ديگران به جهت عُلو معنا يا به جهات ديگر به آنچه روايت در تفسير آيه بيان مي كند پي نبرده اند برخلاف قرآنيون مصري از جمله احمد صبحي منصور و محمد توفيق كه بر دلايلي از جمله منع نگارش حديث، جعلي بودن احاديث و ... منكر سنّت و استفاده از روايات هستند؛ اگرچه ديدگاه هاي رشيد رضا تا حدودي نقطه نظرات متفاوت تري دارد ولي در جمع مي توان گفت كه ايشان هم نسبت به تمام روايات تفسيري نظر مثبت ندارد و البته از روايات مرفوع در تفسير بهره جسته اند.