پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ازآنجاكه اسلام بر رعايت حقوق مادي در خانواده تأكيد داشته و در سيره ائمه معصومين (عليهم‌السلام) نيز با دقت موردعنايت بوده؛ اما اساس خانواده از حيث استحكام و پويايي بر حفظ حقوق معنوي استوار است؛ زيرا حقوق مادي، نماي ظاهري ساختمان خانواده را زيبا نموده؛ اما در عين حال پايه‌هاي آن با حفظ حقوق معنوي استحكام مي‌يابد و اين سرمايه معنوي، حقي متقابل است كه زن و مرد هر دو همزمان با هم بايد رعايت نمايند:(و لَهُنَّ مِثلُ اَلَّذي عَلَيهِنَّ بِالمَعرُوف)؛«سوره بقره، آيه 228؛ و براى زنان همانند وظايفى كه بر دوش آن‌ها است؛ حقوق شايسته‏اى قرار داده‌شده است.» پژوهش حاضر بابيان حقوق معنوي زوجه و رابطه آن با مودت، رحمت و سكينه در پويايي خانواده؛ به روش اسنادي - تطبيقي و تحليلي باهدف اصلاح و تحكيم ميان روابط زوجين، نگاشته شده است؛ ازاين‌رو حمايت از حقوق معنوي زوجه، نيازمند شناسايي مصاديق آن است كه به‌نوعي شامل حق غير مادي زوجه بوده است؛ مانند حق تحصيل، حق معاضدت و حق حسن معاشرت. نگارنده با شناسايي اين حقوق در مجموعه حقوق انساني زنان در اسلام، تخلف از حقوق معنوي را؛ منشأ مسئوليت دنيوي و اخروي و عدم تحقق مودت و رحمت و آرامش حقيقي مي‌داند كه خداوند وعده آن را به زوجين داده است. نتيجه آنكه اصول قرآني مودت و رحمت اِحصا شده، بيانگر عنايت وافر خداوند به تأسيس، تعالي و پايداري بناي مقدس خانواده است و مؤيد حاكميت يكي از كاركردهاي حمايتي خانواده از نوع حمايت معنوي و عاطفيِ كه از ديدگاه فقهي، شامل ابعاد الزامي و غيرالزامي بوده و زوج عهده‌دار تأمين آن‌ها است؛ مانند پرهيز از زورگويي و ظلم، عدم هجران مرد و حق قَسْم، حق امنيت اخلاقي، حق تعاطف و مهرورزي و از اين قبيل است؛ افزون بر اين از منظر قرآن زوجين، در حفظ اين بنيان با نهادينه‌سازي آرامش و سكينه نقش بنيادي داشته و از هر كاري كه روابطشان را متشنج و مخدوش نمايد؛ بايد اجتناب نموده و مردان و زنان هرگز از حق خود سوءاستفاده نكرده و با احترام به حقوق متقابل يكديگر در تحكيم پيوند زناشويى و جلب رضاى الهى بكوشند.