پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

امروزه جوامع مختلف به اين مسئله اعتراف دارند كه؛ اين تنها انسان‌ نيست كه از حقوق مختلف برخوردار است، بلكه تمام آنچه روي زمين وجود دارد مانند؛ كوه‌ها، درياها، حيوانات و گياهان نيز داراي حقوقي هستند. در سال‌هاي اخير نيز، شاهد تلاش فراوان كساني بوده‌ايم كه بر آن بوده‌اند تا اسلام را مجموعه‌اي خشك و بيگانه با اخلاق و معنويت بشناسانند؛ مجموعه‌اي كه تنها با زبان تكليف سروكار دارد و حق انسان‌ها را برنمي‌تابد. درحالي‌كه يك كاوش گر باانصاف، با نگاهي به آموزه‌ها و متون فقه اسلامي به‌خوبي درمي‌يابد، نه‌تنها حقوق بشر و كرامت انساني به زيباترين وجه در كانون توجه اسلام است و اسلام پيروان خود را وامي‌دارد تا آن را پاس دارند كه حقوق چهارپايان؛ بلكه درختان و گياهان نيز در اين آيين، جايگاه ويژه دارد و هيچ‌گونه آسيب به اين جايگاه را نمي‌پذيرد. محقق در اين نوشتار، با روش توصيفي به ارزيابي و بررسي حقوق جانداران و چهارپايان پرداخته، با استفاده از تفاسير و منابع حديثي معتبر و با ذكر نمونه‌هايي روشن دراين‌باره، ثابت مي‌كند كه؛ اسلام با زبان «تكليف» سخن مي‌گويد، اما از زيبايي‌ها، جلوه‌ها و نكته‌هاي اخلاقي نيز برخوردار است و پيوندي استوار با مقوله «حق»، حتي «حق حيوانات» دارد. توجه به حقوق حيوانات در شرع مقدس اسلام تا جايي است كه رعايت حقوق اين موجودات جزء حق الله شمرده شده و رعايت و عدم رعايت آن، مي‌تواند به سعادت يا شقاوت آدمي منتهي شود. نگاه قرآن به حيوانات و روايات وارد شده از معصومين  كه نشان از سيره اين بزرگواران دارد حاكي از آن است كه نگاه اسلام شعار‌گونه نبوده و با توجه به اصل آفرينش و از كوچكترين موجود، تا بزرگترين آن، از اهلي تا وحشي همه مورد توجه اين دين كامل بوده و حقوقي تقريباً مشابه را تبيين مي‌كند و حقيقت آن است كه دستورات اسلام، كه از جمله آن رعايت حقوق حيوانات است، انسان را به سوي كمالي رهنمون مي‌سازد كه رابطه تمامي موجودات با وي، به عنوان اشرف مخلوقات لحاظ شده‌است.