پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اصول اخلاقي نقد و انتقاد در منابع اسلامي ذكر شده است، چرا كه بررسي شناخت اين موارد براي حيات علم، لازم و ضروري است. اما كاري از جهت محور قراردادن آيات قرآن، توضيح و تبيين آيات با مراجعه به مُتون تفسيري و روايي شيعه، به صورت مدون، درخصوص نقد انجام نشده است. لذا در اين پژوهش، سعي شده وظايف اخلاقي نقد در قرآن تبيين شود تا جامعه پژوهشگران با رعايت اين آداب و اخلاق، آراسته به اخلاق اسلامي گردند. اين پايان¬نامه شرائط نقد سالم ، صلاحيت¬ها و شرايط ناقد و نقد شده را بررسي نموده و بعد از استخراج آيات از قرآن به توضيح و تبيين آنها از طريق روايات و تفاسير شيعه مي¬پردازد، تا به جواب مسأله برسد. رساله¬ي حاضر از نوع بنيادي به¬صورت استدلالي و جمع¬آوري اطلاعات كتابخانه¬اي است. نتايج بدست آمده به شرح ذيل است :براساس آيات و روايات آمده در اين پژوهش، ، احترام گذاشتن در نقد و استفاده از زبان مناسب ، عدم تعصب، صداقت، پارسايي و امانتداري از مهمترين اصول اخلاقي ست كه نقدكننده بايد رعايت كند 0 نقد شونده هم براساس آيات و روايات ملزم به رعايت اخلاق نقد است كه از مهمترين اين اصول ااستقبال از نقد، داشتن بردباري و نقد پذيري، عملكرد صحيح در مقابل نقد بي¬جاست.همچنين با استناد به آيات، روايات، راهكارهاي نقدپذيري ارائه شد كه از آن امور مي¬توان به بهره¬گيري از مستندات قرآني، آغاز كردن از نقاط مثبت، انتخاب زمان، مكان مناسب و ..اشاره كرد كه رعايت آن امور به مؤثر بودن نقد بيانجامد. همچنين به بررسي آسيب¬هاي نقد درآيات و روايات كه منجر به عدم كارآئي نقد و چه¬بسا بسته شدن راه انتقاد مي¬گردد، پرداختيم. كه از جمله آسيب¬ها مي¬توان به تحقير منتقد، ترس از نقد، رواج روحيه¬ي تقديرگرائي، تصور نادرست از مفهوم انتقاد اشاره كرد. كليدواژه: قرآن، اخلاق، نقد، اخلاق نقد، تفاسير شيعه