پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

ارتباط معرفت و تهذيب از مسائل مهمي است كه همواره در مباحث فلسفه اسلامي مطرح است. در همين راستا تأثير طهارت و تزكيه نفس بر كيفيت حصول معرفت از عنوان هاي جالب اين مسأله است كه فيلسوفان زيادي از دير باز چه فيلسوفان يوناني و چه مسلمان در اين باره به بحث و تبادل نظر پرداختند كه در اين نوشتار فقط نظرات سه حكيم مسلمان، ابن مسكويه، اين سينا و ملاصدرا مورد بررسي قرار مي گيرد. هر كدام به طور جداگانه نظراتي نسبت به تهذيب و معرفت و منشأ تهذيب و معرفت و موانع و تهذيب و معرفت و در آخر رابطه اي كه بين اين دو مي باشد، دارند. چنان كه ابن سينا بر اين باور است كه معرفت حقيقي بدون تزكيه نفس محقق نمي شود و مي تواند استعداد اتصال به عقل فعال را پيدا كند؛ زيرا كه در معرفت حقيقي بايد تشبه به عقول قدسي پيدا كند و اين تشبه بدون تزكيه نفس صورت نخواهد گرفت. ملاصدرا نيز قائل به اين مطلب است كه حصول و ادراك در هر سه مرحله حسي، خيالي و عقلي با اتحاد با عقل مجرد محقق مي شود و اين اتحاد و اتصال نيز نيازمند آن است كه انسان نفسش از همه رذائل پاك شود و با كسب فضايل به اين اتحاد و اتصال برسد تا معرفت حقيقي حاصل شود. ابن مسكويه توجه بسياري به سعادت فردي واجتماعي داردوي مي گويد انسان اگر بخواهد به سعادت و كمال تماما برسد بايد با اتصاف به فضايل و تصفيه نمودن جوهر نفس از رذايل اخلاقي كه از اركان هاي مهم كسب معرفت به شمار ميرود برسد هر سه حكيم معتقدند راه رسيدن به معرفت دوري از گناه تزكيه وتصفيه دل ميدانند واهميت زيادي براي تهذيب نفس قائلند وهدف از تهذيب نفس رسيدن به سعادت ومعرفت مي دانند .