پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده چكيده معناشناسي يكي از شاخصه هاي زبان شناسي نوين است كه به بررسي معنا در بافت جمله مي پردازد. در معناشناسي براساس تحليل نسبت هاي بين واژگان مرتبط با يكديگر و روابط سياق متني يك واژه در جمله، معناي واژه ها مورد بررسي قرار مي گيرد. از آن جا كه قرآن دربرگيرنده ي معاني والاي الهي است مي توان با بهره گيري از اين كتاب در عرصه ي معناشناسي به مفاهيم با ارزش آن پي برد. هدف اساسي از معناشناسي واژه هاي قرآن، تدبر و فهم عميق در آيات، نوآوري و جلوگيري از تفسير به رأي مي باشد. با نظر به آيات قرآن و شناخت هدف خداوند از خلقت هستي كه همان عبوديت است؛ يكي از واژه هايي كه در حوزه ي معناشناسي كاربردهاي وسيعي پيدا مي كند، واژه ي عبوديت است. عبوديت از ريشه ي "ع ب د" در ساختارهاي فعلي و اسمي در آيات مختلفي از قرآن كاربرد يافته است. براي پي بردن به مفاهيم دقيق و كاربردي اين واژه، تأمل در معاني ذكر شده ي لغوي و اصطلاحي موجود در معاجم، بررسي واژه هاي مترادف و متضاد، شناخت مؤلفه هاي معنايي و هم چنين مباحث اعتقادي در زمينه هاي توحيد و نبوت ضروري است. ريشه ي "ع ب د" دو معنايي كه يكي نرمش و كوچك شمردن خود و ديگري شدت و صلابت است. با توجه به كاربردهاي اين واژه قبل از اسلام در اديان مختلف و پس از نزول قرآن، هر زمان اين واژه به كار گرفته شده، همان معناي اول متبادر به ذهن است. از اين جهت مي توان ذكر كرد كه عبد انساني است كه سرتاپا به صاحب خود تعلق دارد و در اطاعت او هرگز سستي به خود راه نمي دهد؛ از اين رو معناي عبادت چنان وسيع است كه حتي شامل گوش دادن به سخن كسي به قصد عمل نيز مي شود. بنابراين لازمه ي قرار گرفتن در مسير عبوديت و رسيدن به كمال و قرب الهي؛ شنيدن سخن معبود واقعي، وابستگي مطلق به او و سر به فرمان او نهادن است. كليد واژه ها: قرآن، عبوديت، عباد الرحمان، معناشناسي، توحيد در عبادت.