پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده علم كلام شيعه همچون بسياري از ديگر علوم ديني در طول تاريخ حيات خود فراز و نشيب هاي گوناگوني را پشت سر گذاشته است. برخي محققان، تاريخ اين علم را با توجه به سير تطور آن به دوره هايي تقسيم كرده اند كه يكي از بازه هاي زماني مهم در طول تاريخ اين علم، قرون هفت تا يازده هجري قمري مي باشد. اين دوره با ورود خواجه نصيرالدين طوسي به عرصه علم كلام و تلاش هاي وي در زمينه بهره گيري از مباحث و روش فلسفي در علم كلام به نقطه عطفي در تاريخ علم كلام تبديل شد؛ به گونه اي كه شيوه وي در تدوين كتب كلامي از سويي و بهره گيري از نظام خردگرايي فلسفي از سوي ديگر، روش غالب متكلمان پس از وي گشت. البته در اين دوره متكلماني نيز به پيروي از روش نص گرايان دوره پيشين، آموزش علم كلام را جز در مواردي جايز ندانسته و بر نصوص ديني و ادله نقلي ارائه استدلال بهره بيشتري مي گرفتند. بررسي آثار هر دو گروه نص گرا و خردگراي فلسفي بيان گر اين مطلب است كه هر دو گروه در پيشرفت علم كلام نقش مهمي ايفا كردند. ايشان در مباحث خداشناسي، نبوت، امامت و معاد به تبيين دقيق تر معارف كلامي پرداخته و به شبهات اين حوزه ها پاسخ مي گفتند.