پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

امر به معروف و نهي از منكر از مهم ترين فرايض الهي است كه بر مبناي تحقق سعادت جمعي است. پژوهش حاضر با هدف بررسي اين فريضه، به بررسي روايات و نهج البلاغه پرداخته كه تاكيد اصلي آن نهج البلاغه مي باشد. ضمن بررسي مباني، شرايط و شيوه هاي امر به معروف و نهي از منكر فرضيه هايي ارائه و بررسي شد. فرض بر اين است كه شرايطي براي فريضه امر به معروف و نهي از منكر وجود دارد كه مهمترين آنها عبارتند از: خودآگاهي، محبت، شناخت مخاطب و شيوه ها و مراتب. براي بررسي فرضيه ها، ابتدا به ترتيب مفاهيم و مباني امر به معروف و نهي از منكر، ويژگيهاي آمر و ناهي و شيوه هاي امر به معروف و نهي از منكر بررسي شد و سپس با استناد به همين بررسي ها، فرضيه هاي پژوهش مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج بررسي نشان داد كه: در سايه امر به معروف و نهي از منكر جامعه به سوي وحدت سوق داده مي شود. خداوند پايه هاي اسلام را بر محبت خويش استوار نموده است، لذا يكي از مباني مهم امر به معروف و نهي از منكر محبت است. مراتب سه‌گانه‌ي امر و نهي(قلبي، لساني، يدي) به خوبي در كلام علي عليه‌السلام، مورد توجه و عنايت قرار گرفته و با توجه به خصلتهاي مخاطب، شيوه خاصي براي آن مشخص مي گردد. امام بر نوعي هوشمندي، خودآگاهي و منزلت آدمي تاكيد دارد كه در سايه شناخت خدا و اطاعت از اوامر الهي به دست مي آيد و اين هوشمندي از اركان امر به معروف و نهي از منكر مي باشد. عامل نبودن آمر و يا تارك نبودن ناهي موجب بي اثر يا كم اثر شدن امر به معروف و نهي از منكر مي گردد.