پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

اخذ قيود در كلام ، تأثير بسزايي در استنباط احكام شرعي دارد و دخيل بودن قيد را در مراد جدي متكلم احراز مي كند. يكي از اقسام قيود ، قيد وصف مي باشد كه در خصوص مفهوم داشتن يا نداشتن آن بين علماء اختلاف نظر است و 3 ديدگاه مطرح مي شود .گروه نخست منكر مفهوم وصف مي باشند و گروه دوم معتقدند كه وصف داراي مفهوم است و گروه سوم قائل به تفصيل شده اند و معتقدند هرگاه وصف علت حكم باشد مفهوم دارد و در غير اين صورت مفهوم ندارد . مراد از مفهوم وصف ، انتفاء حكم موصوف در صورت انتفاء وصف و عدم بقاء حكم موصوف با جايگزين شدن وصف ديگر است .ضابطه كلي در تحقق مفهوم وصف اين است كه وصف علت تامه و انحصاري حكم باشد نه موضوع حكم . پذيرش مفهوم وصف كاربردهاي بسياري در فقه اماميه اعم از احكام شخصي و جمعي دارد . با بررسي كاربردهاي مفهوم وصف در فقه اماميه روشن مي شود كه فقها ، هر جا وصف در مقام تحديد، عليت و انحصار حكم بوده و قرينه اي بر مفهوم نداشتن آن وصف در كلام يافت نگردد؛ در استنباط حكم شرعي به مفهوم وصف آيه يا روايت استناد نموده اند