پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پايان نامه حاضر، تحت عنوان« بررسي تطبيقي فرآيند تحصيل معرفت يقيني از ديدگاه غزالي و دكارت» شامل يك مقدمه و چهار فصل است. فصل اول كليات، فصل دوم فرايند معرفت جويي دكارت و چگونگي رهيافت وي به معرفت يقيني، فصل سوم، متناظر با فصل دوم، به فرايند معرفت يابي غزالي و چگونگي وصول آن به قلّه يقين مي¬پردازد. در فصل چهارم روش¬هاي غزالي و دكارت، در مسير دستيابي به حقيقت مقايسه و تشابهات و تفاوتهاي آن¬ها روشن مي¬شود. غزالي و دكارت، دو انديشمند تاثير گذار اسلام و غرب در حوزه فكر و انديشه، هر يك به روشي امكان دسترسي به مـعرفت يـقيني را فراهم مي¬كنند؛ آن¬ها هر نوع معرفتي را كه به نحوي محل ترديد است به روش فرايند حذف و تقليل پيش مي¬برند تا بنياني كاملاً يقيني پايه گذاري كنند. دكارت؛ براي حل معضل شك، به روش رياضي و استدلالي پناه مي¬برد با و نيروي برهان، با «شك دستوري» به نقطه يقيني استدلالش، كه وضوح و تمايز است، نايل مي¬شود و پشتوانه آن را خداوند و خير خواهي او مي¬داند. غزالي؛ براي زدودن شك و دستيابي به يقين، با تفحص در همه علوم و طرق، راه تصوف برمي گزيند از اين رو؛ كشف و شهود را يقيني ترين و مطمئن ترين راه قلمداد مي¬نمايد. البته در اين مسير، دچار شك افراطي شده، كه سر انجام به گفته خود، به مدد الهي و با اشراق فيض خداوندي سلامت، به ساحل يقين نشسته است. وجوه اشتراك: التزام به پاره اي از اصول اخلاق عملي در دوران شك؛ اعتقاد به خطا ناپذيري رياضيات؛ شباهت در دلايل شك در محسوسات؛ عنصر شك، نقطه آغازين فرايند معرفت يابي؛ سبب خروج ايشان از شك، دستگيري و لطف الهي است. وجوه افتراق: اختلاف در ادله شك؛ واقعي و فرضي بودن شك؛ حجيت وعدم حجيت دلايل عقلي؛ نقش فعال يا انفعالي در مواجهه با شك.