پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

موضوع نكاح همواره از زواياي مختلف بررسي و ارزيابي شده است،يكي از مسايل پيرامون بحث نكاح كه دراين تحقيق مورد بررسي قرار گرفته ، صيغه عقد است كه به وسيله ايجاب و قبول و با الفاظ مخصوص انجام مي گيرد.حال سوال اين است كه چه لزومي دارد ، صيغه عقد در نكاح جاري شود؟آيا امكان آن وجود دارد كه ازدواج بدون ايجاب و قبول لفظي ، با در نظر گرفتن رضايت باطني طرفين و به صورت معاطاتي شكل گيرد؟و زن و مرد مي توانند بدون انشا ايجاب وقبول لفظي ، علقه زوجيت را به وسيله فعل مثل اشاره،كتابت يا تمكين زوجه ايجاد كنند؟ برخي بنا به دلايلي ، مانند كليت آيات مربوط به عقود و برخي رويات و همچنين با توجه به صحت معاطات در معاملات معتقد به صحت نكاح معاطاتي شده اند. امّا از نظر مشهور فقهاي شيعه و سني ايجاب و قبول در عقد نكاح بايد لفظي باشد.مهمترين دليل بر بطلان نكاح معاطاتي ، اجماع وسيره مسلمين ونيز لزوم رعايت جنبه احتياط مي باشد و دلايلي نيز از آيات و رويات و سيره و بر آن اقامه شده است كه دلالت برخي از آنان خالي از اشكال نيست.قانون مدني نيز در ماده 1062 به تبعيت از فقهاي شيعه ، لفظي بودن ايجاب و قبول را پذيرفته است ، ولي براي ايجاب و قبول صيغه خاص و يا لفظ ويژه اي ملحوظ ندانسته وهر لغت (زبان) و هر نوع صيغه اي كه دلالت صريح بر قصد ازدواج داشته باشد كافي دانسته است. نگارنده در اين تحقيق برآن است : تا در حد توان ‌خود اقوال و ادله بحث نكاح معاطاتي را بررسي نمايد و با قبول يا نقد آنها نظري را اختيار كند كه به صواب نزديك باشد.