پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

پس از ورود مباحث فمينيسمي به حوزۀ علوم اسلامي، ارتباط ميان جنسيت و نفس به عنوان يك مسأله چالشي مورد توجه قرار گرفت و دانشمندان علوم مختلف اسلامي، با توجه به مباني اسلامي به تبيين و تشريح اين مباحث اقدام نمودند. در فلسفۀ اسلامي نيز از حدود صد و پنجاه سال پيش، دانشمندان مسلمان به اين گفتگوها پيوستند و دربارۀ برابري يا تفاوت زن و مرد نظريه‌پردازي كردند. در بين فيلسوفان معاصر شيعي برخي مانند آيت الله جوادي آملي به تساوي بعد انساني زن و مرد اعتقاد دارند و در مقابل تعدادي از آنها قائل به تفاوت ميان نفس زن و مرد هستند. در اين پژوهش مباني و ادلۀ دو ديدگاه تفاوت ذاتي نفس زن و مرد و تساوي نفس اين دو، مورد توجه قرار گرفته است. تعدادي از انديشمندان شيعي بر اساس مباني حكمت متعاليه، بر تأثير جنسيت بر نفس و تفاوت بين نفس زن و مرد تأكيد دارند. مفاد آيات و روايات و همچنين شواهدي از علوم زيست شناسي، روان شناسي و جامعه شناسي به تفاوت ويژگي¬هاي روحي، رفتاري و شخصيتي ميان زن و مرد اشاره مي¬كند. اساتيدي همچون سيد محمد غروي، يدالله يزدان پناه، غلامرضا فياضي با توجه به مباني حكمت مباني مانند حركت جوهري، سنخيت ميان علت و معلول و وحدت نفس و قوا معتقدند كه جنسيت نوع ساز است و زن و مرد دو نوع متفاوت هستند. در مقابل علامه طباطبايي(ره)، آيت الله جوادي آملي و آقاي حميد پارسانيا با تساوي نفس زن و مرد معتقد هستند. آيت الله جوادي آملي چهار ادلۀ تعريف ذاتي شي، تحليل مادي و صوري شي، تلازم ميان وصف و موصوف و آيات قرآن به اثبات اين موضوع پرداخته اند.ايشان معتقدند كه نفس زن و مرد داراي جنس و فصل واحدي هستند و عدم جنسيت پذيري روح، سالبه به انتفاي موضوع است. پس از بررسي ادلۀ هر دو گروه، مي توان گفت با توجه آيات قرآن و مباني حكمت متعاليه، نفس زن و مرد داراي ماهيت نوعي واحد هستند و زن و مرد بودن نوع انسان را به دو صنف زن و مرد تقسيم مي نمايد.