پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده احكام فقهيه ازآموزه هاي ديني ماست كه ابعاد زندگي مادي ومعنوي بشررادربرمي گيرد،و عمل كردن به آنها موجب تنظيم حيات بشري مي گردد. فقيه براي استنباط احكام فقهي ازادله اربعه(كتاب،سنت،عقل واجماع) استفاده مي نمايد.كتاب به عنوان نخستين مرجع وماخذ نزد مسلمانان است ؛ وسنت به عنوان دومين منبع براي شناخت دين مي باشد،.نهج البلاغه به عنوان كلام معصوم،نيزتالي تلو قرآن و منبع معتبر ودست اول ويك مصدرمهم ازسنت است كه مي تواند مورد استفاده فقهادر استنباط احكام قرارگيرد.درپژهش مذكوراعتبارنهج البلاغه به عنوان يكي از مصادر مورد اعتماد دراستخراج فقه شيعي اثبات مي شود.اگرچه نهج البلاغه ازحيث سندمرسل است امااز جهاتي مانند:1-ذكرسندهاي آن ازديگرمصادر؛2-هماهنگ بودن مفاد نهج البلاغه وقرآن هنگام عرضه آن برقرآن؛3-شهرت آن درميان اصحاب؛4-علومضامين آن و...اثبات مي شود. كه با اين اوصاف درصحت انتساب نهج البلاغه به اميرمؤمنان (عليه السلام) هيچ ترديدي باقي نمي ماند.دراين كتاب بي بديل موارد فراواني ازاحكام فقهي يافت مي شود؛ مانند: احكام عبادات فردي واجتماعي؛نظير:نماز،روزه،حج،خمس،زكات،جهادو... .ونيز احكام بسياري ازفضايل ورزايل اخلاقي فردي واجتماعي ازقبيل:تقوا،صبر،توبه،غيبت،تهمت،دروغ،بدگماني و...آمده است. بعلاوه؛ احكام برخي از معاملات نظير: معاملات حلال وحرام مانند:بيع،تجارت،هبه، قرض،شراكت،ربا ،احتكار، رشوه و...نيز يافت ميشود.همچنين احكام سياسي ،نظير:مشروعيت امام،مقبوليت عامه،بيعت،حقوق متقابل امام وامت و...واحكام قضايي؛ مانند:صفات قاضي،نحوه قضاوت ؛واحكام كيفري ،مانند:حدودوقصاص درنهج البلاغه ديده مي شود.تلاش شده موارد مذكور ازنهج البلاغه استخراج ،وهمراه با مباني فقهي وآيات وروايات مربوط به آن آورده شود ؛به نحوي كه اين بعد( بعدفقهي)از نهج البلاغه نيز بتواند مورد استفاده عموم مردم قراربگيرد. واژه كليد: ،احكام، فقه،فقيه،نهج البلاغه،احكام بازرگاني ،احكام فقهي ،احكام سياسي.