پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده حق حيات، به عنوان اولين و بنيادى‏ترين حق بشر،فصل آغازين و از مباحث جدى كتب حقوق بشر،در تمامى نظام‏هاى حقوق بشرى است. موضوع حق حيات ازديدگاه حقوق‌بشرواسلام ،از جمله موضوعات فقهي حقوقي محسوب مي شودوازنوع هدف پژوهشي‌ ازگروه تحقيقات بنيادين است آنچه در اين نوشتاركه به صورت توصيفى ـ تحليلي ـ تطبيقي دنبال مى‏شود، پرداختن به اين سؤال است كه اين حق ازديدگاه اسلام وحقوق بشر چگونه تبيين شده‌است؟ چه شباهت‌هاوتفاوت‌هايي بين اين دوديدگاه درتعريف،نوع،محدوديت ودفاع ازاين حق وجود دارد؟ اثراختلاف مبنايي ديدگاه اسلام وحقوق بشر غربي درنگرش به حق حيات منجربه تعريف متفاوت ازحق حيات در ماهيت، هدف ومحدوديت آن شده است غربيان به خاطر محدوديتي كه در جهان بيني و خداشناسي دارند، مي پندارند حق حيات ذاتيست و هيچ قانوني نمي تواند انساني را به مرگ و نيستي محكوم كند؛حتي اگر آن انسان مرتكب قتل و جنايت شده باشد.ناگفته پيداست كسي كه معتقد است،حق حيات، مقتضي آن است كه مجازات هاي كيفري نبايد منتهي به اعدام شود، به طريق اولي روا نمي‌داند شخصي كه قتل و جنايتي مرتكب نشده‌است، محكوم به اعدام شود. در نگرش حقوق خدا محور، اساسا انسان از آنجا كه در حيطه مالكيت خدا قرار دارد هيچگونه حق مستقلي براي حيات ندارد،حيات مطلق ازآن خداست.و حق حيات آدمي در طول حقي است كه خداوند براي انسان در نظر گرفته است.وتنها اوست كه مي تواند قانون براي محدوديت اين حق تشريع كند. بنابراين حق‌حيات انسان اكتسابي است ومقيد به حدودي است كه خداوند معين نموده است.درقرآن كريم ذيل آيه179سوره مباركه بقره قصاص را مايه حيات اجتماع بيان مي كندودربيان معصومين به طور دقيق تفصيل اين حق آمده است. تلاش اين پژوهش، تبيين، تحليل ديدگاه اسلام ودفاع ازاحكام اسلامي پيرامون موارد سلب حق حيات برمبناي نگرش توحيدي وپذيرش ربوبيت تشريعي خداوند بوده است. كليدواژه‏ ها: حق‌حيات، حقوق‌بشر،سلب‌حيات،قصاص،سقط‌جنين،مجازات‌اعدام.