پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

از مباحث مطرح در قرآن كريم جايگاه عقيده، اخلاق و عمل صالح در شكل‌دهي شخصيت معنوي انسان است كه ضرورت ويژه‌اي دارد چرا كه درحوزه انديشه و انگيزه آدمي به كار گرفته مي‌شود. و از طرفي اين سه عنصر محوري هويت انساني را مي‌سازد و تمام آيات به گونه اي با اين‌ها در ارتباط اند. مراد از عقيده چيزي است كه با دل و جان گره خورده است . عقايد اسلامي به مجموعه اي از باورها گفته مي‌شود كه مسلمان درباره خدا و اوصاف او ، وحي، پيامبرانＤ كتب آسماني و ...اعتقاد دارد. عقايد گاهي درست و مطابق با حق است و زماني باطل و نادرست. باور گاهي با شك آميخته است و زماني يقين است . اعتقاد مشركان به بت‌ها و خرافات، نمونه اي از باورهاي باطل است . عقيده صحيح را بايد از قران و عترت و احاديث صحيح و آثار و گفته هاي علماي بزرگ دين آموخت. ايمان مستلزم تصديق خداي سبحان، پيامبرانＤ كتاب‌هاي آسماني و ديگر اركان دين است. قرآن ايمان را با خواست و اراده ي خود انسان پيوند مي‌دهد و در برخي آيات اختيار يكي از ملاك‌هاي ارزش‌گذاري ايمان دانسته شده و ايمان از روي اكراه يا اجبار بي ارزش تلقي شده است. منظور از اصول اخلاقي، بيان وجه ارزش حالت كلي نفساني ، عنوان كلي فعل انساني مانند شجاعت يا وفا به وعده است كه با عبارت هايي گوناگون طرح مي‌شود. در اين ميان تنها عمل صالح به همراه ايمان مي‌تواند در شكل‌گيري هويت انساني تاثير گذار باشد. پس همان‌گونه كه انسان با عقيده متحد است با خُلق و عمل نيز متحدخواهد بود. حاصل و نتيجه اين پژوهش اين است كه نخست به گونه جداگانه مطالبي در مورد چيستي هر يك از عقيده، اخلاق و عمل صالح بازگو شده و آن گاه رابطه ي ميان آن‌ها در تامين سعادت انسان از ديدگاه قرآن كريم بررسي شود. كليد واژگان: عقيده، اخلاق، ايمان، عمل صالح، شخصيت، هويت، انسان، قرآن كريم.