پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

تربيت به معناي ظاهر ساختن، به فعليت رساندن و پرورش دادن استعدادهاي دروني به جهت رسيدن به كمال الهي است. خداوند متعال براي هدايت و سعادت بندگان خويش راه هاي صحيح تربيت را در آيات از طريق معصومين عليهم السلام (روايات) تبيين نموده است و از طرفي برخي محققين و انديشمندان هم نظرات و آراي تربيتي نيز ارايه نموده اند. هدف از اين پژوهش، نقد و بررسي آراي تربيتي ابن خلدون مي باشد كه يكي از صاحب نظران مورد توجه جامعه مسلمان عرب است. از اين رو در اين پژوهش ابتدا به بيان برخي مفاهيم تربيتي پرداخته شده است، سپس زندگي ابن خلدون و آثار و تاليفاتش و آراي تربيتي او كه مشتمل بر عوامل، اصول و روش است، بيان گشته و در ادامه آراي تربيتي از منظر اسلام نيز مورد بررسي قرار گرفته است و در نهايت وجوه افتراق و اشتراك آن با نظرات ابن خلدون تبيين شده است. مهم ترين وجه اشتراك آراي تربيتي اسلام و آراي تربيتي ابن خلدون اين است كه هر آن چه كه اسلام به عنوان عامل تربيتي بر آن تاكيد كرده است (عفو و گذشت، جهاد، محبت، اطاعت خدا و...) ابن خلدون نيز به آن ها اشاره دارد. اما نكته مهم و وجه افتراق اين دو ديدگاه در اين است كه اسلام از بعد معنوي و الهي بيان داشته اما ابن خلدون فقط به بعد مادي و انساني آن توجه كرده است بدون هيچ اشاره مستقيم به آيات و روايات. اين پژوهش به روش كتابخانه اي و در حيطه علوم تربيتي و علوم قرآني (تفاسير و آيات) و جامعه شناسي تنظيم گشته است. كليد واژه ها: آراي تربيتي، تعليم، ابن خلدون، عوامل تربيت، اصول تربيت، روش تربيت.