پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده موضوع پژوهش حاضر تبيين مباني فقهي انقلاب اسلامي در انديشه‌ي امام خميني(است.منظور از انقلاب اسلامي، تغير و تحولي بنيادين در ساختار قدرت سياسي در جامعه ايران در سال1357بود كه بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش ريشه درانديشه‌ي اسلامي كه مبتني برنظريه‌ي امامت است ، دارد.اين نظريه مشروعيت حكومت را بدون داشتن خاستگاه الهي نفي مي‌كند. انقلاب اسلامي در انديشه‌ي امام خميني(داراي مباني محكم فقهي است. مهمترين اين مباني اصل ولايت فقيه است. ايشان نظريه‌ي ولايت فقيه را بر اساس انديشه‌ي سياسي شيعه و الگوي امامت در عصر غيبت مطرح وضمن تبيين شرايط و فلسفه‌ي وجودي ولايت فقيه ،به باز آفريني ولايت فقيه ،اعتقاد به تحصيلي بودن شرايط ولايت فقيه ومحرك قيادي بودن آن پرداختند .نظريه‌ي ولايت فقيه بود كه نقش مهم و اصلي را در ارائه‌ي نظريه‌ي انقلاب اسلامي و تحقق عملي آن از سوي ايشان ايفا كرد. امر به معروف و نهي از منكر، از ديگر مباني مهم انقلاب اسلامي است.امام(امر به معروف و نهي از منكر را به عنوان يك اصل مهم اجتماعي سياسي مدنظر قرار دادند. ايشان همچنين بر اساس فقه اهل بيت (نوآوريهايي چون طرح مصاديق اجتماعي منكر،طرح نهي از منكر حاكمان،سقوط شرط عدم مفسده در موارد ضروري دين، لحاظ تأ ثير دراز مدت درشرايط امر به معروف و نهي از منكر،را دراين باب مطرح ساختند و مردم انقلابي ايران را در مقابل رژيم پهلوي قرار دادند. با گسترش منكرات در عصر پهلوي در ابعاد مختلف، امام(با رعايت مراتب امر و نهي به امر ونهي حاكمان پرداخت ودر نهايت مخالفتهاي مكرر و تند ايشان با حاكمان رژيم پهلوي منجر به تبعيد ايشان گرديد. بعد از تبعيد، با فراهم شدن زمينه‌ي مساعد به مبارزات خود عليه رژيم ادامه دادند و در نهايت سقوط رژيم پهلوي را به عنوان ريشه‌ي تمامي منكرات مطرح كردند. سومين مبناي فقهي در انديشه‌ي امام(وجوب نفي سلطه‌ي بيگانگان است.امام (بر اساس قاعده‌ي متقن نفي سبيل ، نفي سلطه‌ي بيگانگان را از كشور ايران واجب دانست وبا مشاهده‌ي ابعاد مختلف سلطه‌ي سياسي،اقتصادي،فرهنگي و نظامي، يكايك آنهارا در قالب پيام،سخنراني و نامه به مردم ايران گوشزد نموده و وظيفه‌ي آنها را در اين راستا مشخص نمودند و سرانجام قيام عليه رژيم پهلوي را به عنوان عامل اصلي سلطه‌ي بيگانگان لازم شمردند. وجوب مبارزه با ظلم، مبناي ديگر از مباني فقهي انقلاب اسلامي است.امام(با طرح حرمت ظلم وظلم پذيري ،به تشريع ابعاد ظلم وستم حكومت پهلوي در حوزه‌ي سياسي، اقتصادي وفرهنگي براي مردم پرداختند و وجوب مبارزه با انواع ظلم‌هاي حكومت شاهنشاهي را وظيفه‌ي خود و عموم مسلمين معرفي كردند. در نهايت با براندازي حكومت ظالمانه‌ي شاه، به تأسيس حكومت اسلامي اقدام نمودند. كليدواژه:مباني فقهي،انقلاب اسلامي،امام خميني (،ولايت فقيه،ظلم ستيزي