پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

چكيده برخورداري قرآن از معاني هم‌عرض از قواعد تاثيرگذار در تفسير قرآن است. در اين باره ديدگاههاي متعددي ميان صاحب‌نظران و مفسران مطرح است كه نظريه صحيح جواز و وقوع استعمال لفظ در بيش از يك معنا در قرآن كريم است. بررسي ديدگاه استعمال الفاظ قرآن در اكثر از يك معنا مي‌تواند گامي اثربخش در فرآيند معناشناسي و مفردات الفاظ قرآن باشد. برخي از دلايل جواز اين نوع استعمال عبارتند از : ويژگي‌هاي خاص گوينده ، مخاطب و متن قرآن ، نقش لغت (زبان) قرآن ، عدم وجود مجمل و مبهم در قرآن، اعجاز بلاغي و بياني قرآن ، ادبي بودن قرآن در عين تقنيني بودن و... طبق اين ديدگاه خداوند در قرآن كه هدف اصلي آن هدايت بشر است ، با با بكاربردن برخي از الفاظ ، اكثر معنا را به بشر انتقال داده است. در اين پژوهش رجوع به معاجم و كتب لغت قرآني و با توجه به نظرات مفسرين و نمونه‌ها و شواهدي از اين نوع استعمال در نص قرآن كريم ارائه شده است.نتايج بدست آمده از اين پژوهش آن است كه جواز استعمال لفظ در بيش از يك معنا بصورت يك قاعده كلي پذيرفته شده استكه دو ملاك براي جواز استعمال الفاظ قرآن در اكثر از يك معنا معرفي شده است؛ يكي عدم ناسازگاري معاني متعددلفظ با نص قرآن و ديگري عدم ناسازگاري با روايات قطعي معصومان عليه السلام. واژگان كليدي : قرآن، معناشناسي، چندمعنايي، استعمال لفظ در بيش از يك معنا