پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

يكي از مقدّس ترين استعدادهايي كه در بشر هست و شديداً نيازمند آزادي است، «تفكّر» است. اسلام، نه تنها آزادي تفكّر را مهم مي‌داند و به انديشيدن، توصيه و تشويق مي‌كند و آن را عبادت مي‌شمرد، بلكه تفكّر در برخي از مسائل را واجب و لازم مي‌داند. البته آنچه كه در ورود به مبادي عزيمت تعقل در دين، بايد مورد توجه قرار گيرد، مبدأ قلمرو شناختي است كه به شناخت و توصيف حوزة خاصي از معارف دين و نسبت عقل با آنها مي‌پردازد؛ و صد البته اسلامي كه براي بيان چارچوب كوچك‌ترين زواياي زندگي كوتاهي نكرده، مسلما در اين حوزه‌ي مهم (عقيده متكي بر تحقيق برخاسته از آزادي انديشه) نيز سكوت نكرده و ميزان كارآيي و دخالت عقل را در فهم اصول دين مشخص نموده است. چرا كه آزادي انديشه به معناي رهايي از هر گونه تعلقي نيست، بلكه آزادي، خود نوعي تعلق و وابستگي است و آن هم، رهايي بشر از هر تعلقي كه او را در وابستگي‌هاي غير عقلاني محصور مي‌سازد و وي را از نقد متعقلانه، ارزشيابي عالمانه و اخلاق شجاعانه و رفتار عادلانه دور مي‌كند. از اين رو، در اين پژوهش منظومه عقايد و باورهاي ديني را از ميان حوزه‌هاي گوناگون معرفت ديني برگزيده و پس از بيان مفاهيم انديشه، اعتقادات و آزادي، سعي شده است تا گستره و قلمرو عقل و انديشه، در راه شناخت اصول عقايد با اتكا بر آيات و روايات مورد برر سي قرار گيرد، تااز اين رهگذر جايگاه تعقل و آزاد انديشي، حدود و كاركرد‌هاي آن را در اين ساحت روشن شود. كليد واژه ها: انديشه، اعتقادات، آزادي