پایگاه معاونت پژوهش حوزه های علمیه خواهران سراسر کشور

سید محسن طباطبایی در نشست علمی به مناسبت میلاد حضرت فاطمه معصومه(س)، با اشاره به جایگاه بی‌بدیل این بانوی بزرگوار در تاریخ تشیع، تأکید کرد:قم به برکت حضور حضرت معصومه(س) به کانون نشر علوم اهل بیت(ع) تبدیل شده و شفاعت ایشان، هدایتگر همه شیعیان جهان است


به گزارش رواب عمومی حوزه علمیه خواهران هرمزگان حجت الاسلام سید محسن طباطبایی در ابتدای سخنانش با اشاره به تاریخ نامگذاری روز اول ذی‌القعده به عنوان روز میلاد حضرت فاطمه معصومه(س) گفت:این تاریخ گرچه از نظر سندیت تاریخی مورد بحث است، اما فرصتی ارزشمند برای تجلیل از مقام علمی و معنوی ایشان است. قم به پاسداشت این بانوی بزرگوار، به مرکزی برای تولید معارف ناب شیعی تبدیل شده است


وی افزود: حضرت فاطمه معصومه(س)، دختر امام کاظم(ع) و خواهر امام رضا(ع)، از برجسته‌ترین زنان خاندان اهل بیت(ع) است. لقب کریمه اهل بیت که توسط امام رضا(ع) به ایشان داده شد، نشان‌دهنده جایگاه رفیع ایشان در نزد شیعیان است. حتی آیت‌الله مرعشی نجفی در رویایی صادقه، از ایشان به عنوان واسطه فیض الهی یاد کرده است


طباطبایی با اشاره به ابهامات تاریخی درباره تولد و وفات حضرت معصومه(س) خاطرنشان کرد: بر اساس برخی نقل‌ها، ایشان در سال ۲۰۱ هجری و پیش از شهادت امام رضا(ع) رحلت کردند. سفر ایشان به قم نیز با اختلاف روایت‌ها همراه است؛ برخی معتقدند ایشان به دعوت امام رضا(ع) عازم خراسان شدند و در مسیر به قم آمدند، اما بیماری موجب توقف ایشان در این شهر شد


وی ادامه داد: حضور ۱۷ روزه حضرت در قم و سکونت در خانه موسی بن خزرج اشعری از شیعیان یمنی الاصل نقطه عطفی در تاریخ این شهر بود. اشعریان، نخستین جامعه شیعی در قم بودند که ریشه در تربیت توسط امیرالمؤمنین(ع) داشتند. دفن پیکر مطهر ایشان در باغ بابلان محل فعلی حرم به دست دو سوار نقابدار، بر تقدس این مکان افزود


وی با تأکید بر جایگاه حرم حضرت معصومه(س) گفت: «این حرم نه تنها یک مکان زیارتی، بلکه نماد وحدت شیعیان است. امام خمینی(ره) در اشعاری، قم را بهشت برین نامیدند و در دوران تبعید، همواره بر توسل به این بانوی بزرگوار تأکید داشتند. حتی در انقلاب اسلامی، سخنرانی‌های تاریخی امام در مدرسه فیضیه و حرم معصومه(س)، نقشی کلیدی در بیداری مردم ایفا کرد


استاد حوزه با اشاره به روایتی که می‌گوید تمام شیعیان به شفاعت حضرت معصومه(س) وارد بهشت می‌شوند، گفت: شفاعت به معنای هدایتگری است؛ همان‌گونه که شهید مطهری آن را انتقال رحمت و هدایت الهی تعریف می‌کند. هرکس از مسیری مانند قرآن، مساجد یا شهدا هدایت یابد، مشمول شفاعت آن مسیر می‌شود، معارفی که از حوزه علمیه قم و در جوار حرم حضرت معصومه(س) منتشر می‌شود، نقشی کلیدی در هدایت جهانی شیعیان داشته و دارد

وی به نقش دانشنامه‌ها در پژوهش‌های دینی اشاره کرد و گفت:دانشنامه‌هایی مانند دانشنامه امام خمینی و دانشنامه امام رضا(ع) با جمع‌آوری اسناد نادر، منابعی معتبر برای محققان هستند. متأسفانه برخی آثار هنری مانند فیلم اخت رضا نتوانستند به شکلی شایسته از این ظرفیت استفاده کنند، اما کتاب‌ها و کنگره‌های علمی متعدد، گام‌های ارزشمندی در معرفی ایشان برداشته‌اند.

وی در ادامه به تأثیر هوش مصنوعی در تحقیقات دینی پرداخت:استفاده از ابزارهایی مانند هوش مصنوعی گاما برای تحلیل متون تاریخی و تولید محتوا، نویدبخش تحولی در پژوهش‌هاست. هرچند این فناوری هنوز در مراحل یادگیری است و ممکن است خطاهایی داشته باشد، اما می‌تواند به دسته‌بندی منابع و ایجاد نمایه‌های موضوعی کمک شایانی کند.


استاد حوزه در پایان با اشاره به رسالت جهاد تبیین گفت:مقام معظم رهبری بر استفاده از ابزارهای نوین برای معرفی معارف اهل بیت(ع) تأکید دارند. امروز با وجود فضای مجازی و هوش مصنوعی، هیچ بهانه‌ای برای غفلت از این مسئولیت پذیرفتنی نیست. امیدواریم با الهام از سیره حضرت معصومه(س)، گام‌های بلندی در وحدت جهان اسلام برداریم.

وی در پایان با دعا برای تعجیل فرج امام زمان(عج) و درخواست مغفرت برای جانباختگان حادثه اخیر بندرعباس، از حضار خواست تا با بهره‌گیری از منابع پژوهشی معتبر، در ترویج فرهنگ اهل بیت(ع) پیشگام باشند.