استاد حوزه با اشاره به آیه "يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ ۖ لَا يَضُرُّكُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ"(مائده:۱۰۵)بیان داشتند:
گر چه آیه به مومنین توجه دارد ولی انسان مخاطب آیه است. ای انسان اگر جایگاه خودت بودی و آن جایگاه هدایت شده و در مسیر الهی بود، گمراهی و ضلالت جامعه و دیگران به تو ضرری نمی رساند. وقتی به تو ضرر می رسد که گمراه و ضال شوی و در جایگاه خودت نباشی.
امام علی علیه السلام فرمودند:
من تعجب می کنم از شما که وقتی چیزی از شما گم شد میروید و پیدا می کنید؛ اما اگر خودتان را گم کردید به دنبال پیدا کردن خودتان نیستید.
ایشان در ادامه تصریح نمودند:
چون انسان جایگاه دارد پس گم شدن برای او مطرح است.
امام سجاد علیه السلام فرمودند:
اگر انسان حکیم مرشد الهی نداشته باشد هلاک می شود. حکیم مرشد الهی همان عالم ربانی است که دو ویژگی دارد:
۱.شدید الربط بالرب. ارتباط قوی با خدا دارد.
۲.شدید التربیت بالرب. به دلیل ارتباط قوی با پرورگار شدید التربیت می شود.
مرحوم علامه طباطبایی مصداق بارز عالم ربانی است.
اگر انسان به این حقیقت برسد که لا موثر فی الوجود الا الله آن وقت معلوم است که جایگاه خود را یافته است.
طباطبایی در ادامه در پاسخ به جایگاه انسان کجاست افزودند:
خداوند در قران کریم می فرماید:
"مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً ۖ"(نحل:۹۷)
این حیات طیبه جایگاه انسان است. حیات طیبه جایی است که وقتی انسان وارد شد او را احیاء و نظام ارزشی او تغییر می کند.
استاد حوزه و دانشگاه در پایان بیان داشتند:
رسیدن به حیات طیبه که جایگاه انسان است دو مقدمه دارد:
۱.خودشناسی(معرفت نفس)
۲. خودسازی(تهذیب نفس)
محاسبه و مراقبه که از توصیه های مرحوم علامه طباطبایی به شاگردانش بود مربوط به خود شناسی است. اگر انسان بدون خودشناسی و معرفت نفس وارد خودسازی شود، نتیجه ای غیر از خود سوزی ندارد.
